دنیای سلامتی

مقاله ای درباره علل، نشانه ها، مراقبت و درمان گیاهی زونا در کودکان

هرگاه فردی در دوران کودکی دچار بیماری آبله مرغان شود و پس از بهبودی، ویروس این بیماری به صورت نهفته در بدن باقی می ماند، در آینده و با کاهش سیستم ایمنی بدن، ویروس مذکور می تواند به شکل بروز بیماری زونا ظاهر گردد. به عبارت دیگر، ویروس آبله مرغان پس از عبور از دوران کودکی و بهبودی، به صورت نهفته در بدن باقی می ماند و در شرایطی که سیستم ایمنی بدن تضعیف شود، این ویروس نهفته می تواند فعال شده و به صورت بروز بیماری زونا در فرد بروز یابد.

آبله مرغان یک بیماری شایع است که کودکان و نوجوانان نیز مجبور به تحمل آن هستند. کودک با یک بار واکسینه شدن و یک بار ابتلا به آن در امان می ماند. در صورت واکسینه شدن، حمله ویروس به بدن خفیف بوده و در باقی عمر مصون از این بیماری می ماند. در موارد نادر، آبله مرغان ممکن است تبدیل به یک بیماری پوستی دیگر به نام زونا شود. در این مقاله، ما قصد داریم به معرفی زونا، راه های تشخیص و درمان آن، به ویژه در میان کودکان و نوجوانان، بپردازیم.

زونا چیست ؟

زونا یک عفونت ویروسی است که بصورت جوش هایی روی گونه و یا پشت بدن ظاهر می شود. این بیماری در کودکان و نوجوانان که از سیستم ایمنی سالمی برخوردار هستند نادر بوده و افراد 60 سال به بالا در معرض خطر ابتلای بیشتر قرار دارند. همچنین اگر کودکان دارای سیستم ایمنی ضعیفی باشند ممکن است که به این بیماری مبتلا شوند. اگر چه زونا نادر است اما ممکن است فرد را بیش از یک بار به خود مبتلا کند.

زونا چقدر مسری است؟

زونا مانند آبله مرغان یک بیماری بسیار مسری است، با این وجود هرکس که با فرد مبتلا به زونا تماس فیزیکی داشته باشد به آبله مرغان مبتلا می شود و زونا نمی گیرد. متوسط دوره ی عفونت زونا بین 2-4 هفته می باشد و پس از آنکه دوره خود را گذراند، عفونت به خودی خود از بین می رود. این عفونت فقط در افرادی که قبلاً به بیماری آبله مرغان مبتلا شده اند ایجاد خواهد شد.

علل زونا چیست؟

زونا در اثر ویروس واریسلازوستر ایجاد می شود که باعث ایجاد آبله مرغان نیز خواهد شد. ویروس واریسلازوستر به ویروس تبخال نیز مرتبط می شود که باعث ایجاد تبخال دستگاه تناسلی و زخم سرد نیز می شود. به همین دلیل زونا به عنوان تبخال زوستر نیز شناخته شده است . این ویروس می تواند به کودکان و بزرگسالانی که در مقابل آبله مرغان واکسینه نشده اند حمله کند. در کودکانی که قبلاً آبله مرغان را تجربه کرده اند ویروس خفته زونا توسط عوامل مختلفی ایجاد می شود با این وجود این بیماری در کودکان کم تر از سه سال نادر می باشد. با توجه به این که آبله مرغان و زونا نزدیک به هم هستند اما علایم آن در کودکان چیست؟

علائم زونا چیست؟

پیش از این هم در بخش سلامت نمناک گفتیم که زونا بیشتر از طریق جوش هایی روی پوست که معمولا در قسمت بالایی بدن ظاهر می شون مشخص می شود. کودک ممکن است در قسمتی که دچار جوش شده است احساس سوزن سوزن شدن و به دنبال آن درد و خارش را تجربه کند.

برخی از علائم و نشانه های مشترک زونا عبارتند از:

- درد های استخوانی :دردهای زونا از عصب نشات می گیرند در نتیجه باعث می شود تا این درد ها از زیر پوست احساس شوند.

- جوش های پوستی که بصورت گروهی بر خطوط صورت یا بالاتنه ایجاد می شوند. با گسترش عفونت جوش ها به تاول های پراز چرک تبدیل شده که به مدت 7-10 روز طول می کشد تا زا بین برند.

- برخی از کودکان ممکن است علائمی چون سردرد، تب، درد عمومی و خستگی را تجربه کنند.

- در برخی موارد دیگر کودکان ممکن است فقط دارای درد مرتبط با عصب باشند و جوشی مشاهده نکنید.

***در صورتی که به این درد ها شک داشتید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

چه هنگام برای زونا باید به پزشک مراجعه کرد ؟

معمولا زونا جوش هایی شبیه آبله مرغان دارد :

• اگر بر روی صورت یا چشم جوش هایی شدید دارد.
• اگر جوش شدیدی دارد که پس از 10-14 روز ناپدید نشده اند.
• اگر جوش های دردناک یا خارش دار دارند.
• اگر در مورد ابتلا به جوش های زونا شک دارید.
• اگر کودکتان یک بیماری دارد که بر اثر عارضه جانبی مصرف دارو دچار جوش شده است
• اگر کودک تب دارد و حال عمومی خوبی ندارد و دارای جوش های چرکی است.

زونا به خودی خود خطرناک نیست اما می تواند کودک را بیمار یا ناراحت کند. علاوه بر این زونا یک بیماری مسری است بدان معنا که کودک می تواند ناخواسته اطرافیان خود را نیز مبتلا کند.

چنانچه احساس می کنید کودکتان به زونا مبتلا شده است سریعا به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص زونا

پزشک با مشاهده جوش های پوستی می تواند زونا را تشخیص دهد. در صورت عدم وجود جوش، پزشک در مورد درد از کودک سوال خواهد پرسید. در بعضی موارد او ممکن است برای شناسایی دقیق، یک آزمایش پاتولوژیک که مربوط به کشت تاول ها می شود تجویز کند و بسته به تشخیص راهکار های درمانی متفاوت خواهد بود.

درمان زونا برای کودکان

زونا مانند آبله مرغان قابل درمان نیست اما درصورت لزوم، درمان برای این بیماری در نظر گرفته می شود. همانطور که در فوق ذکر شد، عفونت زونا پس از طی کردن دوره خود از بین می رود که این دوره می تواند تا یک ماه ادامه داشته باشد بنابراین تمام کودکان مبتلا ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند مگر آن که پزشک تشخیص دهد.

در آن صورت درمان شامل موارد زیر خواهد بود :

- داروهای ضد ویروسی از قبیل آسیکلوویر، فامیسکلوویر و والاسیکلوور:

این دارو ها ویروس را از بدن خارج نمی کنند بلکه به حد اقل رساندن هرگونه عوارضی که واریسلازوستر ممکن است ایجاد کند کمک می کند. داروهای ضد ویروسی همچنین ممکن است در تسریع روند بهبودی موثر واقع شوند.

- برخی از پزشکان ممکن است کرم های موضعی یا اسپری را برای جای جوش ها و یا دارو های خوراکی را برای کاهش درد ناشی از عصب ویروس تجویز کنند. در بعضی موارد داروهای ضد نسخه مانند تایلنول، ایبو پروفن یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای برای مقابله با درد توصیه می شود با این وجود خوراندن آسپرین به کودک توصیه نمی شود زیرا این امر می تواند منجر به ایجاد سندروم ری شود.

- هنگامی که درد شدید است پزشک دارو هایی چون مورفین، اکسیکودون یا گاباپنتین تجویز می کند.

- اگر جوش ها در چشم گسترش یابند عارضه اصلی زونا محسوب می شوند در این شرایط پزشک دارو های ضد ویروسی را به همراه استروئید ها به منظور کاهش جوش ها تجویز می کند.

- بعضی اوقات ممکن است کورتیکواستروئید های موضعی در کاهش التهاب پوستی موثر واقع شوند.

- علاوه براین پزشک ممکن است آنتی هیستامین را برای کاهش خارش جوش ها تجویز کند.

درمان های خانگی برای زونا

در ادامه این بخش از سلامت نمناک داروهای گیاهی معرفی شده اند که می توان برای کاهش درد یا ناراحتی زونا استفاده کرد :

• حمام بلغور جو دوسر به کاهش جوش ها کمک می کند و خارش را کاهش خواهد داد.
• اضافه کردن سرکه به کمپرس آب سرد می تواند خارش و سوزش ناشی از جوش ها را کاهش دهد.
• لوسیون کالامین نیز در درمان جوش ها موثر است.
• برای کاهش خارش همچنین می توان از ژل آلوئه ورا یا ویتامین E در صورت تجویز پزشک استفاده کرد.
• خمیر جوش شیرین یا نشاسته می تواند به کاهش خارش ناشی از جوش ها کمک کند. کافی است جوش شیرین یا نشاسته را به نسبت دو به یک با آب مخلوط کنید تا خمیری یکدست به دست آید سپس این خمیر را برروی جوش ها اعمال کرده و پس از گذشت 15 دقیقه پوست را شستشو دهید.

**اگر چه ممکن است گاهی داروهای خانگی و تجویزی باعث ناراحتی شوند، بنابراین کودکان مبتلا به زونا احتیاج به مراقبت بیشتری دارند.

باید ها و نباید های مراقبت خانگی از زونا:

زونا یک بیماری دردناک می باشد که باید با دقت بررسی شود تا از شیوع عفونت جلوگیری شود.

*بایدها:

• داروها را مطابق دستور پزشک استفاده کنید
• برای جلوگیری از شیوع عفونت به سایر قسمت های بدن جوش ها و تاول ها را خشک و تمیز نگهداری کنید.
• برای پیشگیری از ترکیدن جوش ها و تاول ها لباس های آزاد و گشاد به کودک بپوشانید.
• برای تسکین درد از یک کمپرس خنک، کیسه سبزیجات یا کیسه یخ پیچیانده شده در پارچه استفاده کنید.

*نباید ها:

• تا زمانی که تاول ها چرکی هستند نباید کودک را به مدرسه فرستاد و در تماس با دیگران قرار داد.
• نباید ضماد یا بانداژی روی تاول ها قرار داد.
• نباید از کرم های آنتی بیوتیکی استفاده کرد زیرا روند بهبودی را کند خواهند کرد.
• نباید با جوش ها و تاول ها ور رفت.

آیا می توان از ابتلا به زونا پیشگیری کرد؟

نمی توان بطور کامل از زونا پیشگیری کرد اما می توان با انجام چند اقدام پیشگیرانه احتمال مبتلا شدن به آن را در کودک کاهش داد :

• از واکسینه شدن کودک به واکسن آبله مرغان و زونا مطمئن شوید. متاسفانه زونا می تواند بیش از یکبار فرد را مبتلا کند بنابراین واکسینه شدن احتمال شیوع بیشتر را کاهش خواهد داد.
• اگر بیش از یک فرزند در خانه دارید مراقب باشید تا کودک مبتلا به زونا از دیگران به دور باشد. همچنین در این شرایط کودک نباید به مدرسه رود. سیستم ایمنی ضعیف کودک می تواند او را در برابر زونا آسیب پذیر و شرایط را بدتر کند.
• تغییرات در رژیم غذایی برای تقویت سیستم ایمنی بدن می تواند به کودک کمک کند تا روند بهبودی را در صورت ابتلا تسریع کند. غذاهایی چون میوه های زرد و نارنجی، غلات سبوس دار، سبزیجات دارای برگ سبز، لوبیا، گوجه فرنگی، عدس، مرغ، لبنیات و تخم مرغ را که سرشار از ویتامین های B12-A-C و E هستند، در رژیم او بگنجانید.

*** در صورت تقویت سیستم ایمنی، بدن بهتر باعفونت مبارزه خواهد کرد.

چرا هنوز برخی از کودکان به زونا مبتلا می شوند؟

در موارد نادر، کودکان نمی توانند علیه ویروس واریسلازوستر واکسینه شوند، از جمله آن هایی که واکنش و حساسیت شدید به دوز اول داشته اند. در این موارد، یک بیماری عفونت آبله مرغان کودک را در معرض خطر ابتلا به زونا در آینده قرار می دهد. حتی اگر فرزند شما آبله مرغان داشته باشد، اما سیستم ایمنی قوی نیز داشته باشد، احتمال ابتلا به زونا بسیار کم خواهد بود. موارد زونایی که در کودکان و نوجوانان ایجاد می شود در مقایسه با شدت و درد در بزرگسالان مسن خفیف است.