دنیای سلامتی

بررسی علل خارش کف پا در طول شب و روز و راهکارهای درمانی مؤثر

خارش کف پا مسئله‌ای آزاردهنده است که ممکن است ناشی از بیماری‌های جدی باشد. با شناسایی و درک هر یک از این بیماری‌های زمینه‌ای، می‌توان مناسب‌ترین و موثرترین درمان را برای این مشکل انتخاب و اتخاذ نمود. بررسی دقیق علل و عوامل ایجادکننده خارش کف پا و تشخیص دقیق بیماری زمینه‌ای، گام نخست در انتخاب رویکرد درمانی مناسب است. با تشخیص صحیح بیماری، می‌توان اقدامات پزشکی و درمانی هدفمند و موثری را جهت رفع این مسئله آزاردهنده به کار گرفت.

مهمترین علل و دلایل خارش کف پا شامل قرار گرفتن پا در معرض آلرژن ها، حشرات و قارچ ها می باشد. همچنین محیط گرم و مرطوب داخل جوراب و کفش باعث رشد باکتری و قارچ در این ناحیه می شود. این عوامل در مجموع می توانند منجر به ایجاد خارش در کف پا گردند.

رایج ترین علت خارش پا درماتیت تماسی، عفونت قارچی مانند پای ورزشکار یا نیش حشراتی مانند عنکبوت، پشه و غیره است که این وضعیت عامل ایجاد جوش، حساسیت و خارش پوست پا خواهد شد.

در بعضی از موارد، مشکلاتی مانند دیابت، مشکلات کلیوی یا کبدی ممکن است باعث ایجاد التهاب و اثر گذاری روی عصب شوند و خارش پا را به وجود بیاورند؛ البته خیلی از انواع خارش پا را می توانید با استفاده از دارو های موضعی یا دارو های خوراکی ضد خارش یا دارو های ضد قارچی یا استروئید های موضعی برطرف کنید. در این قسمت از بهداشت و سلامت نمناک در این باره توضیح مفصل خواهیم داد.

بیماری کبدی

وقتی که کبد به درستی کار نکند، یک ماده متمایل به رنگ زرد به نام بیلی روبین داخل خون ساخته می شود و زمانی این اتفاق می‌ افتد که سلول های خونی قرمز شکسته شده اند. وقتی که سطح بیلی روبین خیلی بالا باشد، پوست دچار خارش شده و رنگ زرد پیدا می کند. علائم آن شامل موارد زیر است:

1. خارش پوست
2. زرد شدن پوست و چشم
3. درد و ورم شکم
4. ورم پا و قوزک پا
5. تیره شدن رنگ ادرار
6. خستگی مزمن
7. حالت تهوع
8. استفراغ

درمان بیماری کبدی

اگر علائم بیماری کبدی داشته باشید، آزمایش خون یا سی تی اسکن و سونوگرافی تجویز خواهد شد. معمولاً بیماری کبد که خارش ایجاد کرده است را با مرطوب‌کننده های هیدرودرمی یا دارو های بدون نسخه یا آنتی‌ هیستامین‌ ها درمان می کنند که در موارد شدیدتر از اشعه درمانی هم کمک می گیرند.

پای ورزشکار

پای ورزشکار یک نوع عفونت قارچی رایج است که روی پا و انگشتان پا اثرگذار است و ممکن است هنگام راه رفتن با پای برهنه در مکان های عمومی، اطراف استخر یا تشک های باشگاه اتفاق بیفتد که معمولاً علائم زیر را دارد:

• خارش پا یا قرمز شدن پا یا بین انگشتان
• پوست انداختن پوست پا

درمان پای ورزشکار

پای ورزشکار را با دارو های بدون نسخه و کرم های ضد قارچی درمان می کنند. از آن جایی که قارچ داخل جوراب و کفش زنده می ماند، توصیه می کنند که پا و جورابتان را با آب داغ بشویید و حتماً لوازم ورزشی خود را ضدعفونی کنید و در مکان های عمومی مانند استخر با پای برهنه راه نروید.

اگزما

اگزما یک وضعیت رایج مخصوصاً در بین کودکان است که بعضی از افراد جوان هم به آن دچار می شوند و معمولاً در پا و دست اتفاق می افتد. اگزما به خاطر کمبود بعضی از مولکول های خاص که باعث آبرسانی پوست و مرطوب نگه داشتن آن می شوند، اتفاق می افتد که در طول این حالت آب پوست کم شده و علائمی مانند خارش اتفاق می افتد. علائم اگزما شامل موارد زیر است:

• خارش و قرمزی کف پا یا روی پا
• ایجاد جوش های حاوی آب روی انگشتان پا یا کناره های پا

درمان اگزما

در چنین شرایطی توصیه می‌ کنند که از مرطوب‌کننده با پایه روغن مانند وازلین استفاده کنید. استروئید های موضعی یا دارو های بدون نسخه برای کاهش التهاب و خارش در چنین شرایطی برای افراد تجویز می شود. آنتی هیستامین ها هم می توانند به بهبود خارش در این ناحیه کمک کنند. اگر اگزما شدید باشد، از دارو های خوراکی سرکوب کننده سیستم ایمنی یا تراپی با نور فرابنفش یا دارو های تزریقی استفاده می کنند.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی یک نوع واکنش پوستی به مواد حساسیت زا است که به خاطر ماده تشکیل دهنده کفش اتفاق می افتد. معمولاً پلاستیک و چرم بیشتر این وضعیت را ایجاد می‌ کنند که متخصص پوست باید تشخیص دهد؛ شما به چه چیزی واکنش نشان داده اید و علائم آن شامل موارد زیر است:

• خارش و قرمز شدن پا
• پوسته شدن پوست پا جوش روی پا
• ورم یا سوزش پا

درمان درماتیت تماسی

درمان درماتیت تماسی شامل دوری کردن از هر گونه آلرژن و استفاده از کرم هیدروکورتیزون یا آنتی هیستامین برای از بین بردن خارش است که گاها ممکن است پزشک استروئید موضعی هم تجویز کند.

پسوریازیس

پسوریازیس یک نوع بیماری خود ایمنی است که روی بخش‌ هایی از پوست؛ مانند کناره های پا اثر می گذارد و زمانی هم اتفاق می‌ افتد که سیستم ایمنی به اشتباه به پوست حمله کرده و سلول‌ های پوستی را تحریک می کند که می‌ خواهند خودشان را زودتر از حدی که باید، بازسازی کنند. هنوز علت دقیق این حمله مشخص نیست اما عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی ایفا می کنند. علائم پسوریازیس شامل موارد زیر است:

• خارش و قرمز شدن پا
• ایجاد پوسته های ضخیم و نقره‌ای روی پا
• ایجاد جوش های پر از ترشحات روی کناره های پا
• ناخن زرد، ضخیم اما شکننده
• درد مفصل یا کمر درد

درمان پسوریازیس

هیچ درمان خاصی برای پسوریازیس وجود ندارد؛ اما استروئید های موضعی و دارو های خوراکی می تواند تا حدی به بهبود این وضعیت کمک کند.

کهیر

کهیر به معنای ورم پوست است که معمولاً با خارش همراه می شود و به خاطر استفاده از یک غذا یا داروی خاصی اتفاق می‌ افتد. عفونت‌ های ویروسی و بیماری‌ های خود ایمنی هم می تواند عامل ایجاد کهیر باشد که علائم آن کم‌تر از 24 ساعت طول می کشد و شامل موارد زیر است:

• خارش و قرمز یا صورتی شدن پوست که همراه با برآمدگی خفیف اتفاق می‌ افتد
• جوش های قرمز روی پوست
• سوزش پوست

درمان کهیر

گاهی اوقات کهیر واکنش‌ های آلرژیک جدی را هم به همراه دارد و ممکن است فرد ورم آن را روی زبان یا لب ها هم احساس کند و مشکلاتی مانند مشکلات تنفسی و اسهال را هم به وجود بیاورد. معمولاً کهیر های خفیف را با آنتی هیستامین های بدون نسخه درمان می کنند؛ اما اگر علائم بعد از یک هفته بدتر شد و در زندگی تان اختلال ایجاد کرد، ممکن است که پزشک دارو های تخصصی‌ تر تجویز کند.

گال یا جرب

بیماری گال یا جرب زمانی اتفاق می افتد که حشره ای پوست را نیش می زند که این یک وضعیت شیوع پذیر است؛ یعنی به سرعت بر اثر تماس با گروهی از افراد انتشار پیدا می‌ کند که این جوش ها در کناره های پوست بیشتر یافت می شوند. علائم آن شامل موارد زیر است:

• خارش خیلی شدید
• جوش های قرمز

درمان گال یا جرب

معمولاً این وضعیت را با دارو های موضعی یا خوراکی درمان می کنند. پزشک می تواند استروئید های موضعی را هم تجویز کند تا خارش کمی بهبود پیدا کند. ممکن است خارش چند هفته بعد از نیش حشره هم طول بکشد و از آنجایی که قابلیت شیوع دارد، شما باید لباس های خود را داخل آب داغ بشویید.

بیماری کلیوی

وقتی که کلیه ها به درستی کار خود را انجام ندهند؛ باعث تجمع ماده خاصی به نام اوره می شوند که به خوبی تصفیه نشده و در نتیجه خارش شدید را در کف دست یا کناره های پا به وجود می‌ آورد که البته شب هنگام وضعیت بدتر خواهد شد. علائم آن شامل موارد زیر است:

1. خارش و خشکی پوست
2. حالت تهوع
3. استفراغ
4. از دست دادن اشتها
5. خستگی و ضعف
6. تغییر رنگ ادرار
7. درد ماهیچه و عضلات
8. ورم پا و قوزک پا

درمان بیماری کلیوی

اگر این علائم را داشتید، پزشک احتمالا برای شما آزمایش ادرار یا خون تجویز کند تا بفهمد که چرا کلیه ها به خوبی کار نمی کنند. درمان خارش از طریق برخی از دارو های مسکن بدون نسخه و آنتی هیستامین های خوراکی انجام می شود.

نوروپاتی

نوروپاتی به معنای عملکرد نامناسب عصب‌ ها است و در هر جایی از بدن اتفاق می‌ افتد و ممکن است روی دست و پا هم اثرگذار باشد. در این حالت سیستم ایمنی موادی را آزاد می کند که باعث حساسیت عصب و خارش خواهد شد. علائم آن شامل موارد زیر است:

1. خارش
2. بی حسی
3. گزگز کردن کناره های پا
4. سوزش همراه با درد شدید
5. حساسیت به لمس
6. کمبود هماهنگی بدن و زمین خوردن

درمان نوروپاتی

درمان نوروپاتی شامل استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه و موضعی برای بی حس کردن عصب ها و کاهش خارش و درد است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

• اگر خارش پا بیش از دو هفته طول کشید.
• خارشی که در دوران بارداری اتفاق می افتد.
• خارشی که خیلی شدید است و شما را شب ها هم بیدار نگه می دارد.
• خارشی که بر اثر مصرف داروهای مسکن بدون نسخه هم بهبود پیدا نمی کند.
• اگر علائم کلیوی و کبدی مانند ورم پا دست، شکم، زرد شدن پوست و چشم و یا کاهش دفعات ادرار داشتید.