زوفا یک گیاه دارویی با خواص و کاربردهای گسترده است. این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی متعددی است که از آن در درمان دردهای عضلانی، تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان علائم سرماخوردگی و گلودرد استفاده میشود. بهعنوان مثال، ترکیبات موجود در زوفا خاصیت ضد التهابی و ضد اسپاسم دارند که در تسکین درد عضلات و مفاصل کاربرد دارند. همچنین، خواص آنتیاکسیدانی این گیاه در تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با عفونتهای تنفسی نظیر سرماخوردگی و گلودرد مؤثر است. بنابراین، زوفا بهعنوان یک گیاه دارویی ارزشمند در حوزههای درمانی مختلف مورد توجه قرار گرفته است.
زوفا در ماه ژوئن تا اکتبر با گل های رنگی بنفش که بسیار معطر هستند حشرات را جذب می کنند، دیده می شوند. برخی از انواع زوفا دارای گل های سفید یا صورتی هستند. برگ زوفا و ساقه های سبز آن حاوی بسیاری از ترکیبات زیست فعال از قبیل رزماریین و اسیدهای کافئیک همراه با پینانیون، بتا پینن، لیمونن، پینوآموفون و ایزوپینوکامپون، تانن، گلیکوزید (دیوزیم)، فلاونوئیدها و مروبین هستند. بسیاری از این ترکیبات در روغن آن یافت می شود. که به صورت خالص بوسیله بخار تقطیر شده از برگ های خرد شده و ساقه تولید شود.
نام علمی
Hyssopus officinalis
نام مشترک
لازم به ذکر است تعدادی از گیاهان رایج دیگر در آمریکای شمالی وجود دارد که با نام زوفا تغییر می کنند. اینها عبارتند از:زوفا غول پیکر، زوفا پرچین و اب زوفا هیچ یک از این گیاهان جز زوف نیستند.
استفاده سنتی زوفا قرن هاست در پزشکی گیاهی ذکر شده است. علاوه بر این، در کتاب مقدس مسیحیت گیاهانی به نام زوفا وجود دارد، اگر چه بحث در مورد هویت واقعی این گیاهان وجود دارد.
استفاده باستانی این گیاه به عنوان حشره کش ها، دافع حشرات و پدیکولیکید (از بین بردن شپش) بود. عصاره گیاه به عنوان رایحه در صابون ها و عطر ها و طعم دهنده، سس، پودینگ و آب نبات استفاده شده است.
همچنین مشخص شده روغن و سایر مواد تشکیل دهنده ای که در برگ و ساقه های سبز موجود است، در واقع دارای خواص ضد باکتری، ضد ویروسی و دیگر خواص هستند.
این گیاه در درمان گلودرد، سرماخوردگی، خارش و استفاده از آن به عنوان دفع ادرار توصیه شده است. برخی از گیاه پزشکان، همچنین معتقدند که زوفا دارای اثرات مفیدی روی آسم، التهاب دستگاه ادراری و تحریک اشتها، از بین بردن گاز و کولیک و وزوزگوش است.
روغن زوفا، مهمترین بخش این گیاه است و ممکن است برخی اثرات مفید در درمان گلو درد و به عنوان خلط آور داشته باشد. با این حال، مطالعات بالینی برای هر گونه استفاده دارویی از زوفا وجود ندارد.
زوفا را می توان به صورت جوشانده و عصاره، مصرف و همچنین برای استعمال خارجی، ضماد کرد.
هیچ شواهد بالینی برای زوفا وجود ندارد که بر اساس توصیه های دوز دارو باشد. اما برای جوشاندن می توانید؛
1 قاشق چایخوری گیاه خشک شده را در 1/2 فنجان آب رقیق کنید. در طول روز 1/2 فنجان میل شود.
برای ضماد، گیاه تازه یا خشک باید در مقدار کمی آب جوش، 15 دقیقه خیس شود و برای استفاده روی پارچه قرار دهید.
برگ های تازه خرد شده زوفا، اگر موجود باشند، می توانند به طور مستقیم روی پوست نیز اعمال شوند.
عرق گیاه زوفا نیز خواص و فوایدی دارد. که مثل خود گیاه زوفا بعد از مشورت با پزشک و اطمینان از نبود مانع برای مصرف می توانید از آن استفاده کنید. این روغن گیاهی پر خاصیت یک روغن طبیعی نیرو دهنده، تقویت معده، ضعف معده، ضد سرماخوردگی و سرفه خلط آور، رفع عفونتهای ریوی و زکام های نزله ای و مزمن است و علاوه بر این خواص در درمان آسم تاثیر فراوان دارد. همچمین برای رفع کم خونی دختران جوان در دوران بلوغ تاثیر قابل توجهی دارد.
طرز استفاده: قبل از هر وعده غذایی، یک استکان میل شود.
هنوز منع مصرفی شناسایی نشده است اما توصیه می شود در دوران بارداری/شیردهی از مصرف آن بپرهیزید چراکه اثرات سوء مصرف آن (برای تحریک جریان قاعدگی) و اثرات سقط جنین اثبات شده است.
افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از مصرف این گیاه اجتناب کنند، زیرا این گیاه فشار خون را افزایش می دهد.
مصرف زیاد آن ممکن است موجب تشنج شود بنابراین توصیه نمی شود از این گیاه و روغن آن به مقدار زیاد و در دوره طولانی استفاده کنید.
از آنجا که محصولات طبیعی هم آلرژی زا هستند، گیاه زوفا می تواند موجب بثورات پوستی، تورم پوست یا زبان، دشواری تنفس و یا تنگی در قفسه سینه پس از استفاده شود.
زیاده روی در مصرف گیاه زوفا برای کبد مضر است.
زنان باردار باید از خوردن چای یا استعمال روغن زوفا پرهیز کنند زیرا این گیاه اثر سقط جنین دارد.