دنیای سلامتی

بستنی خوردن و سردرد گرفتن

بالاخره بسیاری از افراد هنگام میل کردن بستنی با پدیده ای مواجه می‌شوند که به "سردرد بستنی" معروف است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که مغز در کسری از ثانیه شروع به یخ زدن می‌کند. پشت پرده این پدیده دلایل اثبات شده ای وجود دارد که طی مطالعات علمی مورد بررسی قرار گرفته است. این سردرد می‌تواند به‌طور موقت ایجاد شود و پس از گذشت زمان کوتاهی فروکش کند. بنابراین آگاهی از این موضوع و روش‌های پیشگیری از آن می‌تواند در جلوگیری از بروز این مشکل به افراد کمک کند.

چرا پس از مصرف بستنی، سردرد ایجاد می‌شود؟

در هوای گرم تابستان، هیچ چیزی نمی‌تواند جایگزین یک نوشیدنی بسیار خنک، یک اسکوپ بستنی یا سایر خوراکی‌های سرد شود. اگر موضوع کالری‌های دریافتی این مواد غذایی را در نظر نگیریم، به غیر از سردرد پس از مصرف بستنی یا همان انجماد مغز (Brain Freeze)، هیچ نکته منفی دیگری وجود ندارد. این مواد غذایی سرد می‌توانند تجربه لذت‌بخشی را در فصل گرم تابستان ایجاد کنند و به عنوان یک گزینه مطلوب برای خنک کردن بدن و رفع تشنگی مطرح باشند. با این حال، مصرف بیش از حد آن‌ها می‌تواند منجر به سردرد و ناراحتی شود که باید مورد توجه قرار گیرد.

سردرد بستنی هیچ ارتباطی با معده ندارد بلکه نتیجه سرد شدن سریع سقف دهان است. درواقع شما قبل از بلع سردرد می گیرید. سردرد های بستنی با خوردن یا نوشیدن هر خوراکی سردی ایجاد می شوند و حدودا 20 ثانیه طول می کشند. آرام خوردن غذاها و نوشیدنی های سرد سبب خنک شدن سقف دهان شده و در دمای پایین بدون آن که سبب سردرد شوند تنظیم خواهند شد.

5.9 تا 74 درصد بزرگسالان و بین 38.3 تا 79 درصد کودکان سردرد بستنی را تجربه می کنند. نتایج پژوهش صورت گرفته در تایوان نشان داد که 40.6 درصد بزرگسالان (از بین 83599 دانشجو) این نوع سردرد را تجربه کرده اند. سردرد پس از خوردن بستنی از نظر علمی این گونه تعریف می شود:سردرد مربوط به مصرف یا استنشاق یک محرک سرد (HICS). این بیماری با هر دو نام فوق شناخته می شود.

انجماد مغز یک احساس تیر کشیدن کوتاه مدت است که حداکثر 20 ثانیه طول می کشد و در هر دو ناحیه لوب پیشانی و لوب گیجگاهی مغز ایجاد می شود. این بیماری برخلاف نام خود ارتباطی به درد در ناحیه مغز ندارد زیرا مغز عضوی از بدن است که گیرنده های درد ندارد. احساس تیر کشیدن مغز و انجماد آن در افراد مستعد ناشی از مصرف خوراکی های سرد به شکل جامد، مایع یا گاز در کام دهان، گلو و یا هر دو است.

چند راه حل

اگر شما هم علاقه مند به مصرف خوراکی های بسیار خنک در تابستان هستید اما به سردرد بستنی دچار می شوید، باید به برخی موارد زیر توجه کنید:

1. فرد هر چه یک خوراکی سرد را سریعتر مصرف کند، احتمال تجربه انجماد مغز در افزایش پیدا می کند.
2. برخی افراد، انجماد مغزی را پس از هر بار مصرف خوراکی های سرد تجربه می کنند، به همین دلیل از مصرف بستنی و مواد خوراکی سرد دیگر اجتناب می کنند.
3. مکانیسم دقیق سردرد ناشی از مصرف بستنی نیاز به بررسی های بیشتری دارد. به نظر دانشمندان انجماد مغز به احتمال زیاد به دلیل سرد شدن خون در شریان کاروتید داخلی و وازواسپاسم یا انقباض عروقِ متعاقب آن در شاخه های شریان کاروتید داخلی به وجود می آید. تامین خون مغز و ناحیه سر بر عهده کاروتید داخلی است. انقباض عروق نیز به دلیل باریک شدن موقتی رگ های خونی ایجاد می شود که در نهایت موجب سردرد می شود . همچنین احتمال دارد عصب سه قلو، که مسئولیت حواس ناحیه صورت را نیز به عهده دارد، در ایجاد سردرد و تیر کشیدن مغز موثر باشد.
4. تحقیقات نشان داده است که به احتمال زیاد افرادی که دچار سردرد پس از مصرف بستنی می شوند، به میگرن نیز مبتلا خواهند شد.
5. ممکن است سردرد بستنی موروثی باشد، بنابراین اگر والدین هرگز سابقه تجربه سردرد بستنی را نداشته باشند، احتمال تجربه آن توسط کودکان کاهش می یابد.
6. سردرد بستنی می تواند موروثی باشد؛ بدین ترتیب، اگر والدین آن را تجربه کرده باشند، احتمال اینکه کودکانشان نیز آن را تجربه کنند بسیار بالا است.
7. بر اساس نتایج تحقیقات ، زنان بیش از مردان به سردرد بستنی مبتلا می شوند. البته انواع سردردهای دیگر در زنان رواج بیشتری نسبت مردان دارد.

چرا کودکان بیش از بزرگسالان مبتلا به انجماد مغز می شوند؟

فرضیه های مختلفی در باره این موضوع وجود دارد :

1. پایداری عصبی نسبت به یک محرک سرد در بزرگسالان قوی تر از کودکان است.
2. اندازه کام (سقف دهان) و گلوی کودکان از بزرگسالان کوچکتر است، همچنین گیرنده های حسی آن ها فعال تر است.
3. افراد بزرگسال و با تجربه، خوراکی های سرد را آهسته تر مصرف می کنند تا احتمال ابتلا به سردر بستنی را کاهش دهند.

برای کنترل سردرد بستنی بهتر است غذاهای سرد را به آرامی مصرف نمود تا به تدریج گرم شوند. همچنین می توان با فشار دادن زبان به سقف دهان و نوشیدن یک نوشیدنی گرم، این نوع درد را کاهش داد.