دنیای سلامتی

کلاریترومایسین: توصیه‌های مفید برای استفاده

داروی کلاریترومایسین یکی از آنتی بیوتیک‌های مهم و کاربردی در حوزه پزشکی و درمان است. مصرف این دارو نیازمند توجه و رعایت نکات مهمی است تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. مطالعه دقیق راهنمای مصرف دارو و پیروی از دستورات پزشک معالج، ضروری است. در این راستا، بررسی دقیق موارد منع مصرف، تداخلات دارویی، دوز مصرفی، زمان مصرف و همچنین مراقبت از شرایط نگهداری و مصرف صحیح دارو، از اهمیت بالایی برخوردار است. رعایت این نکات، مصرف ایمن و موثر داروی کلاریترومایسین را تضمین خواهد نمود.

عوارض و اثرات کلاریترومایسین

• به انگلیسی: Clarithromycin
• نام تجاری: ®Biaxin
• گروه دارویی-درمانی: ماکرولید – آنتی بیوتیک
• طبقه‌بندی در بارداری: گروه C

اشکال دارویی

• قرص روکشدار: 250 mg و 500 mg
• سوسپانسیون خوراکی: 125 mg بر 5 ml

کلاریترومایسین (Clarithromycin) یک آنتی بیوتیک ماکرولید است که برای درمان هلیکوباکتر پیلوری، عفونت های استرپتوکوکی در گلو، برونشیت، سینوزیت، برخی انواع ذات الریه (پنومونی) و سایر عفونت های شایع مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو به عنوان یک درمان موثر و کارآمد در زمینه های مختلف پزشکی شناخته شده است.

نکات قبل از استفاده کلاریترومایسین

موارد و مقدار مصرف

1. فارنژیت یا التهاب لوزه ناشی از استرپتوکوک پیوژن.

بزرگسالان: مقدار mg 250 هر 12 ساعت از راه خوراکی و به مدت 10 روز مصرف می شود.

کودکان: مقدار mg/kg 15 در روز از راه خوراکی به شکل منقسم با فواصل 12 ساعته و به مدت 10 روز مصرف می گردد.

2. سینوزیت حاد ماگزیلاری ناشی از استرپتوکوک پنومونیه، هموفیلوس آنفلوانزا یا موراکسلا کاتارالیس.

بزرگسالان: مقدار mg 500 هر 12 ساعت از راه خوراکی به مدت 14 روز مصرف می شود.

3. تشدید علائم برونشیت مزمن توسط موراکسلا کاتارالیس، استرپتوکوک پنومونیه یا هموفیلوس آنفلوانزا یا پاراآنفلوانزا.

بزرگسالان: مقدار mg 250 از راه خوراکی هر 12 ساعت به مدت 14-7 روز (تنها برای موراکسلا و پنوموکوک) مصرف می شود.

4. عفونت ساده پوستی ناشی از استافیلوکوک اورئوس یا استافیلوکوک پیوژنز.

بزرگسالان: مقدار mg 250 از راه خوراکی هر 12 ساعت به مدت 14-7 روز مصرف می شود.

5. پیشگیری و درمان عفونت منتشر ناشی از مایکوباکتریوم آویوم کمپلکس.

بزرگسالان: مقدار mg 500 از راه خوراکی هر 12 ساعت مصرف می شود.

کودکان: میزان mg/kg 7.5 از راه خوراکی دو بار در روز مصرف می شود که تا mg 500 دو بار در روز می تواند تجویز گردد.

6. پاکسازی عفونت هلیکوباکتر پیلوری جهت کاهش خطر عود زخم دئودنوم.

بزرگسالان: در درمان سه دارویی شامل mg 500 کلاریترومایسین همراه با لانزوپرازول و 1g آموکسی سیلین هر 12 ساعت و به مدت 14-10 روز تجویز می گردد. در یک رژیم دیگر، mg 500 کلاریترومایسین همراه با mg 20 امپرازول و 1g آموکسی سیلین هر 12 ساعت برای 10 روز مصرف می شود.

در درمان دو دارویی، mg 500 کلاریترومایسین هر 8 ساعت و mg 40 امپرازول یکبار در روز به مدت 14 روز مصرف می شود.

کودکان: میزان mg/kg 15 در روز به شکل منقسم هر 12 ساعت به مدت 10 روز مصرف می شود.

7. پنومونی اکتسابی از جامعه ناشی از کلامیدیا پنومونیه، مایکوپلاسما پنومونیه، استرپتوکوک پنومونیه، هموفیلوس آنفلوآنزا، هموفیلوس پاراآنفلوآنزا یا موراکسلا کاتارالیس.

بزرگسالان: میزان mg 250 خوراکی هر 12 ساعت به مدت 14-7 روز تجویز می شود (در مورد هموفیلوس آنفلوانزا طول مدت درمان 7 روز است.)

یا این که می توان دو قرص 500 mg را روزانه به مدت 7 روز برای درمان تمام ارگانیسم های ذکر شده تجویز نمود.

کودکان: مقدار mg/kg 15 روزانه به شکل منقسم هر 12 ساعت برای مدت 10 روز مصرف می شود (تنها جهت درمان کلامیدیا پنومونیه، مایکوپلاسما پنومونیه یا استرپتوکوک پنومونیه).

تنظیم دوز: در صورتی که کلیرانس کراتینین کمتر از 30 ml در دقیقه باشد، دوز را 50 درصد کاهش داده یا فواصل مصرف دو برابر می شود.

قبل از مصرف دارو، در موارد زیر با پزشک مشورت کنید

• در صورت داشتن سابقه حساسیت به کلاریترومایسین یا داروهای مشابه مانند اریترومایسین یا وجود هر گونه حساسیت به غذاها، مواد محافظ و رنگ ها.
• در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد، استمیزول، کاربامازپین، سیزاپراید، دیگوکسین، پیموزاید، ترفنادین، تئوفیلین، ریفامپین، ریفابوتین و زیدوودین.
• در صورت داشتن بیماری خاص به خصوص بیماری کلیوی.

چگونگی مصرف

کلاریترومایسین را می توان با غذا یا با شکم خالی مصرف کرد. اگر دارو موجب ناراحتی معده شما می شود آن را با غذا مصرف کنید. این دارو معمولاً هر 12 ساعت مصرف می شود. دارو را سر وقت و به طور کامل مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی می کنید. اگر پیش از اتمام دارو آن را قطع کنید، علائم تان ممکن است مجدداً عود کند. پیش از اندازه گیری مقدار دارو توسط پیمانه داخل جعبه در شکل سوسپانسیون، شیشه دارو را به خوبی تکان دهید.

سوسپانسیون این دارو نیازی به نگهداری در یخچال ندارد، ولی حداکثر تا 14 روز قابل مصرف می باشد. اگر یک نوبت را فراموش کردید، می توانید بعدا مصرفش کنید. البته اگر تقریباً موقع نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش شده را رها کرده، به برنامه دارویی منظم تان بازگردید.

مکانیسم اثر

کلاریترومایسین از طریق اتصال به RNA 50 S ریبوزومی، موجب مهار سنتز پروتئین در باکتری می شود و اثرات باکتریواستاتیکی ایجاد می شود.

فارماکوکینتیک

نیمه عمر دارو 5 تا 7 ساعت است.

این دارو و متابولیت های آن به طور عمده از طریق ادرار دفع می شوند.

موارد منع مصرف

افرادی که به این دارو حساسیت مفرط دارند.

مصرف همزمان کلاریترومایسین با آستمیزول منع مصرف دارد.

موارد احتیاط

در صورت وجود هر یک از موارد زیر پیش از مصرف کلاریترومایسین، پزشکتان را مطلع سازید:

حساسیت به کلاریترومایسین، اریترومایسین، یا دیگر آنتی بیوتیک ها.

بارداری یا شیردهی

مصرف داروهای دیگر، به ویژه کاربامازپین، ریفابوتین، استیرول، سیزاپراید، ضد انعقادهای خوراکی (وارفارین)، تئوفیلین یا زیدوودین.

ابتلا یا سابقه بیماری کلیوی یا کبدی.

هنگام مصرف کلاریترومایسین توصیه می شود

• حتی در صورت احساس بهبودی، دارو را تا انتها مصرف کنید تا عفونتتان درمان شده و از عود بیماری جلوگیری شود.
• اگر ظرف 3 روز از درمان با کلاریترومایسین احساس بهبود نداشتید، با پزشکتان مشورت کنید.
• از پیمانه داخل جعبه دارو برای اندازه گیری مقدار دارو استفاده کنید.
• کلاریترومایسین را دور از دسترس کودکان و دور از گرما، نور مستقیم، حرارت و رطوبت نگه دارید (در این شرایط کلاریترومایسین فاسد می شود).
• هنگام مصرف کلاریترومایسین نباید از کلاریترومایسین تاریخ مصرف گذشته استفاده کنید.
• دارو را ناتمام قطع نکنید، مگر به دستور پزشک.

مصرف کلاریترومایسین در دوران شیردهی

ترشح دارو در شیر مشخص نیست، ولی سایر ماکرولیدها در شیر ترشح می شوند. باید در دوران شیردهی با احتیاط مصرف شود.

مصرف در کودکان

بی خطر بودن و اثربخشی دارو در کودکان زیر 6 ماه مشخص نشده است.

اثر بر آزمایش های تشخیصی

منجر به افزایش سطح سرمی ALT, AST، آلکالین فسفاتاز، LDH، بیلی روبین، کراتینین و BUN می گردد. می توان PT و INR را افزایش و WBC را کاهش دهد.

مسمومیت و درمان

هیچ اطلاعاتی موجود نیست.

clarithromycin

تداخلات دارویی

• کلاریترومایسین نباید همراه با آستمیزول، سیزاپراید، پیموزاید و ترفنادین استفاده شود.
• کلاریترومایسین اثرات عوامل ضد انعقاد خون، همچون وارفارین، را افزایش می دهد.
• اثرات و نیز عوارض جانبی کاربامازپین، دیگوکسین و تئوفیلین، در صورت مصرف همزمان با کلاریترومایسین افزایش می یابد.
• کلاریترومایسین با بسیاری از داروها تداخل دارد. در صورت استفاده از هر یک از داروهای ذکر شده در قسمت "هشدارها و موارد احتیاط" پزشک خود را مطلع سازید.

عوارض جانبی

کلاریترومایسین عوارض جانبی چندانی ایجاد نمی کند. ممکن است عوارض خفیفی که عبارتند از:سردرد، سرگیجه، بثورات پوستی خفیف، تهوع، استفراغ، طعم ناخوشایند، اسهال، ناراحتی و یا درد معده رخ دهد. در صورت شدت یا بروز علائم ذکر شده، با پزشک خود مشورت کنید. اما در صورت وقوع هر یک از علائم یا نشانه های زیر، دارو را قطع و بلافاصله به پزشک خود مراجعه نمایید:خستگی یا ضعف غیر عادی، تب، تورم زبان، گلو، صورت، دست ها یا پاها، خشونت صدا، خارش و کهیر، بثورات پوستی شدید، وزوز گوش یا مشکل در شنوایی، اشکال در تنفس یا بلع، اسهال شدید یا خونی، زرد شدن پوست یا چشم ها و ضربان قلب تند یا نامنظم.

ملاحظات اختصاصی

1. باید قبل از تجویز دوز اول دارو، نمونه های کشت و تست های تعیین حساسیت تهیه شود.
2. دارو می تواند با داروهای متابولیزه شونده توسط CYP3A4، هگزوباربیتال، فنی توئین و والپروات تداخل کند.
3. به ندرت دارو می تواند باعث بروز واکنش های آلرژیک شامل آنافیلاکسی، سندرم استیونس جانسون، نکروز پوستی توکسیک، اثرات گوارشی و CNS، ترومبوسیتوپنی، نوتروپنی، اختلال عملکرد کبدی، طولانی شدن QT و آریتمی های بطنی گردد.
4. ممکن است رشد بیش از حد ارگانیسم های غیر حساس یا قارچ اتفاق بیفتد.

توجهات پزشکی - پرستاری

برای ثابت نگه داشتن سطح درمانی دارو، لازم است دارو هر 12 ساعت یکبار مصرف شود.

علائم مسمومیت کبدی عبارتند از:درد شکم، تهوع، استفراغ، تب، لکوسیتوز و ائوزینوفیلی. ممکن است زردی ایجاد نشود.

در افراد مبتلا به نارسایی کلیه کاهش دوز انجام شود.

در افراد مسن باید دوز پایین تری از دارو نسبت به افراد بالغ مصرف شود.

هشدار های کلاریترومایسین

1. در صورت ابتلای بیمار به نارسایی کبدی یا کلیوی، تاکی کاردی بطنی وپورفیری با احتیاط فراوان مصرف شود.
2. در صورت ابتلای بیمار به نارسایی کلیوی، کاهش مقدار مصرف دارو ممکن است ضروری باشد.

توصیه های دارویی کلاریترومایسین

بهتر است این دارو با معده خالی مصرف شود ولی در صورت بروز تحریک گوارشی، می توان آن را با غذا مصرف کرد.

دارو هم گروه کلاریترومایسین

داروی آزیترمایسین (Azithromycin) هم گروه داروی کلاریترومایسین است.

نگهداری دارو

دارو را در بسته مخصوص آن، کاملا پوشیده و دور از دسترس اطفال نگه دارید. قرص ها باید در دمای اتاق، دور از نور مستقیم، حرارت زیاد و رطوبت نگهداری شود. سوسپانسیون را در یخچال نگهداری، اما از منجمد کردن آن پرهیز کنید. با گذشتن از تاریخ اعتبار یا نیاز به دارو، آن را دور بریزید و محلول خوراکی را بیش از 14 روز نگهداری نکنید.