کورتیکواستروئیدهای موضعی داروهای پوستی هستند که برای درمان مشکلات متنوع پوستی مورد استفاده قرار می گیرند. نکته قابل توجه در خصوص این دسته از داروها، مسئله عوارض جانبی ناشی از استفاده از آنها است. این عوارض می تواند در صورت مصرف طولانی مدت یا نامناسب این داروها، بروز نماید و نیازمند توجه و مدیریت دقیق پزشکی باشد. بنابراین آگاهی از چگونگی مصرف صحیح و پایش مستمر تحت نظر پزشک، از اهمیت بالایی در استفاده از این گروه دارویی برخوردار است.
از کورتیکواستروئیدهای موضعی برای درمان مشکلات پوستی به صورت موضعی یا عمومی استفاده می شود و اثرات آن به نوع پوست و داروی مورد استفاده بستگی دارد. اگر برای برخی مشکلات پوستی از کورتیکواستروئیدهای موضعی استفاده می کنید، باید احتیاط کنید زیرا دو حالت مشترک در پی استفاده از آن ها وجود دارد. کورتیکواستروئیدهای موضعی می توانند به طور موثری برای درمان انواع مشکلات پوستی مانند التهاب، خارش و قرمزی استفاده شوند. این داروها با کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی، علائم را بهبود می بخشند. با این حال، استفاده طولانی مدت یا نامناسب از این داروها می تواند عوارض جانبی را به همراه داشته باشد. بنابراین، استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی باید تحت نظارت پزشک انجام شود تا اثربخشی و ایمنی آن تضمین شود.
یکی ترس از استفاده و دیگری واکنش های احتمالی که با استفاده بیش از حد آن ها ممکن است رخ دهد. ترس استفاده از کورتیکواستروئید ها از این فکر ناشی می شود که حتی اگر به صورت موضعی استفاده شوند، می توانند عوارض جانبی مشابهی با کورتون های سیستماتیک داشته باشند.
برخی از عوارض جانبی کورتیکواستروئید های موضعی عبارتند از آنچه در این بخش از سلامت نمناک خواهید خواند:
با این حال باید دقت کنید که اگر از کورتیکواستروئیدهای موضعی بیش از حد استفاده کنید می توانند اثرات مشابهی را ایجاد کنند. از طرف دیگر در پی استفاده بیش از حد از آن ها ممکن است تاکیفیلاکسی تجربه شود. این اتفاق بدان صورت رخ می دهد که فرد در پی اعمال آن ها احساس خوبی کسب کرده زیرا دارو موثر واقع شده است به همین دلیل آن را مرتبا تکرار می کند حتی اگر عواقبی هم داشته باشد.
عوارض جانبی استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی عمدتاً بر روی پوست به دلیل نحوه استفاده از آن است. به عنوان مثال، شایع ترین عارضه جانبی آتروفی در لایه بیرونی پوست است.
با این حال، برخی از عوارض جانبی که کم تر شایع هستند عبارتند از :
چنان چه تاثیری از بهبودی در پی استفاده از کورتیکواستروئید های موضعی شاهد نبودید سریعاً به پزشک مراجعه کنید زیرا او می تواند آسیب را بررسی و در صورت لزوم آن را تغییر دهد.
هنگام استفاده از کورتیکواستروئیدهای موضعی، به خاطر داشته باشید که اثر و محتویات فعال آن ها به چند عامل مختلف بستگی دارد. به عنوان مثال
با توجه به چگونگی جذب آن به پوست چند عامل موثر در آن دخیل هستند:
پوست کودکان و افراد مسن قابل نفوذ تر است. در حقیقت هر چه نفوذپذیری بیشتر باشد، تأثیرات آن نیز بیشتر است.
مناطق مختلف پوستی تأثیرات متفاوتی خواهند داشت زیرا بیشترین نفوذپذیری در نواحی غشا های مخاطی است.
هنگامی که زخم های پوستی وجود داشته باشد جذب دارو آسانتر است. با این حال، در مورد زخم های مزمن، پوست ضخیم شده و جذب آن به پوست سخت تر خواهد بود.
انواع مختلفی از کورتیکواستروئیدهای موضعی وجود دارد. محلول و ژل ها معمولاً درماتیت حاد را درمان می کنند اما با این حال، امولسیون و کرم ها در زخم های حاد استفاده می شود. به طور کلی پمادها شرایط مزمن مانند خشکی را درمان خواهند کرد.
کورتیکواستروئید ها از انواع مختلف با اثربخشی متفاوت تهیه شده اند. با توجه به نوع زخم ، پزشک روش درمانی مناسب را انتخاب خواهد کرد. علاوه بر این، پزشک اثربخشی، قدرت و عوارض جانبی احتمالی هر درمان را در نظر می گیرد زیرا انتخاب نوع دارو شامل شرایط بیمار، محل و نوع ضایعه است.
کورتیکواستروئید های با اثربخشی و قدرت کم حداکثر پنج روز از آن ها استفاده می شود. با این حال، اگر مجبور بودید یک ناحیه از بدن را درمان کنید کورتیکواستروئید های دارای قدرت متوسط را انتخاب کنید که حداکثر ده روز از آن ها استفاده می شود.
چنانچه در بخش بهداشت و سلامت نمناک اشاره شده است توجه کنید که هرگز درمان را یکباره متوقف نکنید زیرا ممکن از میزان اثربخشی آن به یکباره کم شود. در حقیقت، برخی از پزشکان برای جلوگیری از برگشت دوباره ، توصیه می کنند مدام از کرم های نرم کننده استفاده کنید و اما مقدار آن را به تدریج کاهش دهید.
هنگامی که مجبور به استفاده از کورتیکواستروئید های موضعی هستید، بستگی به درمان مهم است که بهترین نوع کورتیکواستروئید ها را انتخاب کنید. همان طور که ذکر شد یک زخم مزمن حاد نیست و همه قسمت ها یکسان نیستند.