دنیای سلامتی

داکسی سایکلین و کاربردهای آن

"داکسی سایکلین" (Doxycycline) یک نوع آنتی بیوتیک از دسته تتراسایکلین ها محسوب می شود. این دارو به طور گسترده به عنوان یک عامل ضد باکتریایی شناخته شده است و برای درمان طیف وسیعی از عفونت ها مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله موارد کاربرد آن می توان به درمان آکنه (جوش)، عفونت گوش میانی و سایر عفونت های پوستی اشاره کرد. این دارو با مهار رشد و تکثیر باکتری ها، نقش مؤثری در کنترل و درمان این گونه عفونت ها ایفا می کند.

داکسی سایکلین چیست؟

داکسی سایکلین یک آنتی بیوتیک تتراسایکلین است که با باکتری های بدن مبارزه می کند. این دارو یک داروی ضد باکتریایی رایج می باشد که تنها برای درمان عفونت های باکتریایی می تواند مورد استفاده قرار گیرد و در درمان عفونت های ویروسی نظیر آنفولانزا و سرماخوردگی بی تأثیر است. داکسی سایکلین در اشکال مختلف از جمله کپسول داکسی سایکلین 50 یا 100 و قرص داکسی سایکلین 100 موجود است و برای درمان طیف گسترده ای از بیماری های باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرد.

موارد مصرف:

داکسی سایکلین برای درمان بسیاری از عفونت های باکتریایی مختلف مانند آکنه، عفونت های دستگاه ادراری، عفونت های روده ای، عفونت های تنفسی، عفونت چشم، سوزاک، کلامیدیا، سیفلیس، پریودنتیت (بیماری لثه)، تب تیفوس، طاعون، وبا، کمپیلوباکتر و بروسلوز و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

چنانچه در بخش بهداشت و سلامت نمناک میخوانید این دارو همچنین برای درمان لکه ها، آکنه و ضایعات ناشی از رزواسه استفاده می شود اما قرمزی ناشی از رزواسه را درمان نخواهد کرد.

برخی از انواع داکسی سایکلین برای پیشگیری از مالاریا، درمان سیاه زخم یا برای درمان عفونت های ناشی از کنه یا شپش استفاده می شود.

چنان چه به هر یک از آنتی بیوتیک های تتراسایکلین مانند دمکلوسیکلین، ماینوسایکلین، تتراسایکلین یا تیگ سایکلین حساسیت و آلرژی دارید، نباید از داکسی سایکلین استفاده کنید.

مکانیسم اثر:

داکسی سایکلین با مهار سنتز پروتئین باکتریایی با اتصال به یک زیرواحد ریبوزومی، از اتصال اسید های آمینه به یکدیگر پیشگیری می کند. بدون پروتئین باکتری ها قادر به عملکرد نیستند.

داکسی سایکلین باکتریو استاتیک است به این معنا که تولید مثل باکتری ها را متوقف می کند اما لزوما آن ها را از بین نخواهد برد.

فارماکوکینتیک داکسی سیکلین :

استفاده از داکسی سایکلین به روش خوراکی باعث جذب و اثر بخشی سریع می شود با این حال ممکن است 48 ساعت طول بکشد تا علائم مربوط به عفونت کاهش یابد.

داکسی سایکلین توسط کبد در صفرا جمع شده و به صورت فعال از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود.

مصرف داکسی سایکلین در کودکان:

این دارو در کودکان با سن کمتر از 12 سال و ابتلای بیمار به لوپوس اریتماتوز نباید مصرف شود.

کودکان زیر 8 سال فقط در موارد شدید یا تهدید کننده زندگی مانند سیاه زخم باید از داکسی سایکلین استفاده کنند زیرا این دارو می تواند باعث زرد یا خاکستری شدن دائمی دندان ها شود.

داکسی سایکلین یک مجموعه کلسیم پایدار را در بافت تشکیل دهنده استخوان تولید می کند. که می تواند بر سرعت رشد استخوان فیبولا در کودکان خردسال و رشد اسکلت جنین تاثیر بگذارد.

استفاده از داکسی سایکلین در دوران بارداری:

در پاشخ به شوال برخی از شما از بخش سلامت نمناک باید بگوییم که استفاده از داکسی سایکلین در دوران بارداری می تواند به جنین آسیب برساند یا باعث تغییر رنگ دائمی دندان های آن ها در دوران کودکی شود. بنابراین اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید.

داکسی سایکلین می تواند باعث کاهش اثر قرص های پیشگیری از بارداری شود. در مورد استفاده از روش های پیشگیری از بارداری غیر هورمونی (کاندوم، دیافراگم یا اسپرم کش ) از پزشک خود سوال کنید.

استفاده از داکسی سایکلین در دوران شیردهی:

داکسی سایکلین ممکن است که به شیر مادر منتقل شود و حتی بر رشد استخوان و دندان در نوزاد شیرخوار تاثیر بگذارد. بنابراین از مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز خودداری کنید.

به منظور اطمینان از بی خطر بودن داکسی سایکیلن چنان چه قبلا مشکلات ذیل را تجربه کرده اید، به پزشک اطلاع دهید:

• بیماری کبد
• بیماری کلیوی
• آلرژی به سولفیت یا آسم
• افزایش فشار داخل جمجمه

- اگر از ایزوترتینوئین، داروی تشنج یا داروی رقیق کننده خون مانند وارفارین (کومادین) مصرف می کنید.

اگر از داکسی سایکلین برای درمان کلامیدیا استفاده می کنید، پزشک ممکن است آزمایشی را توصیه کند تا از عدم ابتلا به سوزاک (یکی دیگر از بیماری های مقاربتی) مطمئن شود.

داکسی سایکلین چگونه مصرف می شود؟

- این دارو باید طبق دستور پزشک مصرف شود.

- تمام دستورالعمل های روی برچسب دارو یا نسخه خود را دنبال کنید.

- هرگز این دارو را در مقادیر بیشتر یا کمتر یا بیش از مدت توصیه نشده مصرف نکنید.

- داکسی سایکلین را با یک لیوان آب مصرف کنید و در دوره ای که از این دارو استفاده می کنید، نوشیدن مایعات فراوان را فراموش نکنید.

- در صورتی که ناراحتی معده دارید، برخی از مارک های داکسی سایکلین ممکن است همراه با شیر یا غذا مصرف شوند. مارک های مختلف داکسی سایکلین ممکن است دستورالعمل مختلفی در مورد مصرف آن ها با غذا یا بدون غذا داشته باشند.

- هرگز کپسول یا قرص را خرد نکنید، نشکنید یا باز نکنید بلکه آن را کامل ببلعید.

- دوز توصیه شده داروی مایع را با سرنگ یا قاشق / فنجان اندازه گیری کنید.

- اگر از داکسی سایکلین برای پیشگیری از مالاریا استفاده می کنید، مصرف آن را 1-2 روز قبل از ورود به ناحیه ای که مالاریا زیاد است؛ شروع کنید. در طول اقامت خود و حداقل برای 4 روز مصرف دارو را ادامه دهید.

- از لباس های محافظ، مواد دفع حشرات و پشه بند در هنگام خواب استفاده کنید تا از گزش پشه های مالاریا پیشگیری کنید.

- درصورتی که توانایی مصرف داکسی سایکلین از طریق خوراکی را ندارید، پزشک ممکن است روش تزریق وریدی را تجویز کند.

- علائم شما ممکن است قبل از رفع کامل عفونت بهبود یابد. حذف دوز ها همچنین ممکن است خطر ابتلا به عفونت بیشتر را که در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم است، افزایش دهد. داکسی سایکلین عفونت ویروسی مانند آنفولانزا یا سرما خوردگی را درمان نمی کند.

- اگر باید عمل جراحی انجام دهید، پیش از موعد به جراح بگویید که از داکسی سایکلین استفاده می کنید.

اگر دوز مصرفی دارو را فراموش کنیم چه اتفاقی میفتد؟

دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید. اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، از مصرف دوز فراموش شده صرف نظر کنید.

هرگز برای جبران دوز فراموش شده، داروی اضافی مصرف نکنید.

هنگام مصرف داکسی سایکلین از چه چیزهایی باید دوری کرد ؟

- در طی 2 ساعت قبل و بعد از مصرف داکسی سایکلین از مکمل های آهن، مولتی ویتامین ها، مکمل های کلسیم، آنتی اسیدها یا ملین ها استفاده نکنید.

- از مصرف هر نوع آنتی بیوتیک دیگر با داکسی سایکلین خودداری کنید، مگر این که تجویز پزشک باشد.

- از قرار گیری در معرض نور خورشید یا سولاریوم خودداری کنید زیرا داکسی سایکلین می تواند موجب آفتاب سوختگی شما شود. هنگام بیرون رفتن از لباس های آستین بلند و ضد آفتاب spf30 استفاده کنید.

اثر بر آزمایش های تشخیصی:

داکسی سیکلین بر روی آزمونهای ادرار که با استفاده از آزمون گلوکزاکسیداز (TesTape یا Clinistix) صورت می گیرند، اثر دارد و موجب نتایج منفی کاذب می شود.

داکسی سیکلین آزمونهای فلورومتریک برای کاتکول آمینهای ادرار را به طور کاذب افزایش می دهد.

دارو باعث افزایش BUN و آنزیمهای کبد و کاهش هموگلوبین و هماتوکریت می شود.

عوارض جانبی داکسی سایکلین

در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک (کهیر، مشکل تنفسی، تورم صورت یا گلو) یا واکنش شدید پوستی (تب ، گلو درد، سوزش چشم، درد / قرمزی یا کبودی پوست ) به پزشک مراجعه کنید.

این واکنش ها ممکن است چندین هفته پس از شروع مصرف داکسی سایکلین رخ دهد. در صورت داشتن هر یک از علائمی که در ادامه ی این بخش از بهداشت و سلامت نمناک آورده ایم بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید:

• درد شدید معده، اسهال آبکی یا خونی ( در صورت بروز اسهال مداوم طی 2 ماه استفاده از داکسی سایکلین به دنبال توصیه پزشکی باشید )
• سوزش گلو، خس خس سینه، مشکل در بلع یا صحبت کردن
• گرفتگی صدا
• درد قفسه سینه، ریتم نامنظم قلبی، احساس تنگی نفس
• ادرار کم یا نداشتن ادرار
• تعداد گلبول های سفید کم، تب، لرز، تورم غدد، بدن درد، ضعف، رنگ پریدگی پوست، کبودی یا خونریزی آسان
• تورم صورت، لب، زبان یا گلو
• علائم مشکلات کبدی مانند ادرار تیره، احساس خستگی و گرسنگی، ناراحتی معده، مدفوع رنگ روشن
• علائم مشکل لوزالمعده (پانکراتیت)
• گرگرفتگی

برخی از عوارض جانبی معمول عبارتند از:

• حالت تهوع، استفراغ، ناراحتی معده، از دست دادن اشتها
• اسهال خفیف
• بثورات پوستی یا خارش
• تیره شدن پوست
• سر درد
• خارش یا ترشح واژینال ( استفاده از آنتی بیوتیک ها مانند داکسی سایکلین با افزایش خطر کاندیدیازیس واژن ( برفک ) همراه است. )
• درد مفاصل یا کمر
• گرفتگی بینی یا سینوسی

چه دارو های دیگری بر داکسی سایکلین اثر می گذارد؟

گاهی اوقات استفاده همزمان برخی داروها خطرناک است و می تواند بر سطح خون و سایر دارو های مصرفی شما اثر بگذارد که ممکن است عوارض جانبی را تشدید یا داروها را کم اثر کند.

داروهای بدون نسخه، ویتامین ها و محصولات گیاهی ممکن است با داکسی سایکلین تداخل داشته باشند.

سایر دارو های رایجی که ممکن است با داکسی سایکلین تداخل داشته باشند عبارتند از:

• آنتی اسید هایی مانند هیدروکسید آلومینیوم، کربنات کلسیم، هیدروکسید منیزیم یا بی کربنات سدیم
• دارو های ضد تشنج مانند فنی توئین، فنوباربیتال یا پریمیدون
• سابسیلسیلات بیسموت
• مکمل های کلسیم
• مکمل های آهن
• دارو های خوراکی پیشگیری از بارداری
• پنی سیلین

نگهداری از دارو:

این دارو را در دمای اتاق و به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری کنید.

در صورت منقضی شدن، دارو را دور بریزید. استفاده از داکسی سایکلین منقضی شده ممکن است که به کلیه ها آسیب برساند.