دنیای سلامتی

بررسی نشانه‌های حساسیت غذایی در بدن

حساسیت به مواد غذایی، چه به صورت بیش از حد یا کم، مفهومی آشنا برای اکثر افراد است. با این حال، علائم مربوط به این حساسیت ها می تواند متنوع باشد؛ در برخی موارد، این علائم به صورت شدید و در موارد دیگر به صورت خفیف تر بروز می کند. این تفاوت در شدت علائم، به عوامل متعددی از جمله نوع ماده غذایی، میزان حساسیت فرد و سایر شرایط فردی بستگی دارد. بنابراین، درک و تشخیص صحیح این علائم امری ضروری است تا بتوان به درمان مناسب و به موقع این وضعیت پرداخت.

نشانه‌های آلرژی یا حساسیت غذایی

نشانه‌های آلرژی غذایی می‌تواند از خفیف و متوسط تا شدید متغیر باشد. در حالی که واکنش‌ها برای همه متفاوت هستند، اما به طور عمومی در عرض دو ساعت بعد از مصرف شروع می‌شوند. نشانه‌های آلرژی غذایی بیشتر پوست، شکم، چشم‌ها و یا کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در برخی موارد، آنافیلاکسی که تهدید کننده حیات است نیز ممکن است رخ دهد. این نشانه‌ها می‌توانند به طور گسترده‌ای در افراد مختلف تجربه شوند و نیاز به توجه و مدیریت دقیق پزشکی دارند. شناسایی و اجتناب از عوامل محرک آلرژی می‌تواند به کاهش این نشانه‌ها کمک کند.

چنانچه پیش از این هم در بخش سلامت نمناک گفتیم آلرژی غذایی یک واکنش سیستم ایمنی است که پس از خوردن یک غذای خاص رخ می دهد. حتی مصرف یک مقدار بسیار کمی از مواد غذایی که منجر به آلرژی می شود هم می تواند علائم و نشانه هایی از قبیل مشکلات گوارشی، کهیر و تورم مجاری تنفسی را به دنبال داشته باشد.

آلرژی غذایی 6 تا 8 درصد از کودکان زیر 3 سال و 3 درصد بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می دهد. با وجود این که هیچ درمانی ندارد اما آلرژی در برخی از کودکان با افزایش سن بهبود خواهد یافت. ممکن است که به راحتی آلرژی غذایی را با یک واکنش بسیار معمول که به عنوان عدم تحمل غذا شناخته می شود، اشتباه گرفت.

علائم حساسیت غذایی

برای برخی افراد ، واکنش آلرژیک به یک غذای خاص ممکن است ناخوشایند باشد اما شدید نباشد. برای افراد دیگر، آلرژی غذایی می تواند ترسناک و حتی مهلک باشد. علائم آلرژی غذایی معمولاً در عرض چند دقیقه تا دو ساعت پس از خوردن غذای خاص، ایجاد می شوند.

شایع ترین علائم و نشانه های آلرژی عبارتند از:

•  سوزش و یا خارش دهان
•  خارش، کهیر یا اگزما
•  ورم لب ها، صورت، زبان و گلو و یا سایر قسمت های بدن
•  خس خس، گرفتگی بینی و یا تنفس
•  درد شکمی، اسهال، تهوع یا استفراغ
•  گیجی، سرگیجه و یا غش کردن 

به جای این که تصور کنید چیز مهمی نیست، این تجربیات را برای پزشک خود بازگو کنید.

بسیار مهم است که بدانید در صورت وقوع واکنش ها چگونه مدیریت کنید و همچنین چطور باید از آنها اجتناب کنید.

برخلاف آلرژی های غذایی، واکنش های حساسیت غذایی مانند موارد مربوط به عدم تحمل لاکتوز یا بیماری سلیاک، ممکن است تا 24 ساعت به تاخیر بیافتد.

واکنش های پوستی

آلرژی های غذایی می توانند موجب مشکلات پوستی شوند، که عبارتند از:

کهیر:

برامدگی های قرمزی که به طور ناگهانی روی بدن ظاهر می شوند و با خارش همراه هستند.

ورم:

بافت متورمی که در بدن به خصوص در اطراف صورت و لب ها ایجاد می شود.

برای درمان های این محرک ها با پزشک خود مشورت کنید. پزشکان اغلب توصیه می کنند که درمان واکنش های پوستی را با آنتی هیستامین خوراکی یا داروهای موضعی مثل کرم های استروئیدی, پماد و یا حمام آرد جو انجام دهید. همچنین مهم است که به کهیرها نگاه کنید و به این نکته توجه کنید که آن ها برای مدت کوتاهی هستند که این می تواند به پزشک شما در تعیین علت کهیر کمک کند.

اگر علائم شما در درجه اول گوارشی باشند , باید به دنبال پزشک گوارشی برای کمک به تشخیص مشکل و یافتن راه حل باشید.

مشکلات گوارشی

آلرژی های غذایی ممکن است باعث ناراحتی های معده و روده شوند.

مشکلات این دسته عبارتند از:

•  ناراحتی شکم
•  درد شکم
•  حالت تهوع
•  استفراغ
•  اسهال بیش از سه بار در روز 

درد مزمن می تواند نشانه ای از آلرژی غذایی باشد که ممکن است نشان دهنده برخی دیگر از مشکلات گوارشی نیز باشد. عدم تحمل لاکتوز, بیماری سلیاک, بیماری التهابی روده (ibd) و زخم ها شرایط دیگری هستند که می توانند علائم مشابهی داشته باشند. در حالی که آنتی هیستامین ها می توانند به رفع آلرژی ها کمک کنند اما به رفع علائم این شرایط کمک نخواهند کرد.

مشکل تنفسی

آلرژی غذایی ممکن است که ریه ها, دهان و گلو یا هر چیزی که می تواند بر توانایی شما برای نفس کشیدن تاثیر بگذارد را دچار مشکل کند. اگر مبتلا به آسم و آلرژی غذایی هستید, در معرض خطر بالاتری برای داشتن یک واکنش آلرژیک شدید که شامل مشکل تنفسی می باشد، قرار دارید.

آلرژی های غذایی که بر خطوط هوایی تاثیر می گذارند بسیار جدی هستند و باید بلافاصله حل شوند.

برخی علائم آلرژی که بر مجرای تنفسی تاثیر می گذارند ،عبارتند از:

•  خس خس
•  صدای بلند هنگام تلاش برای تنفس
•  سرفه
•  رینیت آلرژیک (آبریزش بینی)
•  ورم لب ها, زبان, چشم ها و یا صورت
•  مشکل در بلعیدن

با پزشک خود درباره چگونگی رفع تورم خفیف و یا التهاب لب یا زبان صحبت کنید. برای برخی افراد، استفاده از آنتی هیستامین های خوراکی یک دوره درمان محسوب می شود.

با این حال, این علائم می تواند نشانه ای از آنافیلاکسی باشد که در این شرایط درمان اورژانسی لازم است.

واکنش های چشمی

واکنش های آلرژیک در چشم ها نیز شایع می باشد که علائم آن عبارتند از:

•  قرمزی
•  خارش
•  آب ریزش از چشم
•  ورم 

با پزشک خود در مورد این که چگونه اشک و خارش چشم هایتان را درمان نمایید، صحبت کنید. برای بسیاری از مردم استفاده از آنتی هیستامین خوراکی به رفع علائم کمک می کند، اگرچه ممکن است به قطرات چشمی نیز نیاز باشد.

آنافیلاکسی

آنافیلاکسی نوعی شوک ناشی از واکنش آلرژیک است . این نوع واکنش ممکن است در عرض چند دقیقه بعد از قرار گرفتن در معرض آلرژن رخ دهد ، اگر چه برای برخی ممکن است تا چند ساعت بعد نیز رخ ندهد . با توجه به شدت این واکنش، مهم است که اولین نشانه را نادیده نگیریم.

این واکنش ممکن است شامل برخی یا تمام علائم مشخص شده در بالا (به ویژه دشواری تنفس)، به اضافه واکنش های دیگر نیز باشد:

گیجی، سرگیجه :

این واکنش اغلب به خاطر افت فشار خون است.

از دست دادن آگاهی:

این واکنش با فشار خون پایین و کاهش ضربان قلب همراه است.

رنگ پریدگی پوست

اگر شما یا فردی در اطرافتان هر کدام از علائم بالا را تجربه کردید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید که متصدی اورژانس شما را راهنمایی خواهد کرد . صبر نکنید تا ببینید آیا علائم بهبود پیدا می کنند یا خیر.

آنافیلاکسی اگر فوراً با آدرنالین اورژانسی درمان نشود می تواند به سرعت پیشرفت کند و در عرض 30 دقیقه پس از ظهور علائم ممکن است منجر به مرگ شود. حدود 10 تا 20 درصد از مواقع، فردی که واکنش آلرژیک با این شدت را تجربه می کند ، حتی ممکن است برای تسکین علائم به دوز دوم اپی نفرین هم نیاز داشته باشد.

در افرادی که آلرژی آنافیلاکتیک تشخیص داده می شود، باید همیشه تزریق را انجام دهند.

در بزرگسالان، اکثر آلرژی های غذایی با پروتئین های ویژه ای در ارتباط هستند، از قبیل:

•  لابستر، میگو
•  بادام زمینی
•  آجیل هایی مانند گردو
•  ماهی 

در کودکان ، آلرژی های غذایی معمولاً توسط این پروتئین ها فعال می شوند:

•  بادام زمینی
•  آجیل
•  تخم مرغ
•  شیر گاو
•  گندم
•  سویا 

شرایط مشترکی که ممکن است باعث ایجاد علائم در مورد آلرژی غذایی شوند، عبارتند از:

عدم وجود یک آنزیم برای هضم کامل یک غذا:

ممکن است مقدار کافی از آنزیم های مورد نیاز برای هضم برخی غذاها را نداشته باشید. به عنوان مثال مقادیر ناکافی آنزیم لاکتوز، توانایی شما برای هضم لاکتوز(شکر اصلی موجود در محصولات لبنی) را کاهش می دهد. عدم تحمل لاکتوز می تواند موجب نفخ، گرفتگی، اسهال و گاز اضافی شود.

مسمومیت غذایی:

گاهی اوقات مسمومیت غذایی ممکن است که مشابه واکنش آلرژیک باشد. باکتری های موجود در ماهی های تن فاسد و ماهی های دیگر نیز می توانند سم خاصی را تولید کنند که واکنش های بدی را در پی خواهند داشت.

حساسیت به افزودنی های خوراکی:

برخی افراد پس از خوردن افزودنی های خوراکی خاص، واکنش های گوارشی و سایر علائم را دارند، به عنوان مثال، سولفیت های مورد استفاده برای نگهداری خشکبار و غذاهای کنسرو شده می تواند باعث حملات آسم در افراد حساس شود.

سمیت هیستامین:

ماهی های خاصی، مانند ماهی تن یا خال مخالی، که به درستی نگهداری نمی شوند و حاوی مقادیر بالایی از باکتری ها نیز می شوند، ممکن است حاوی سطوح بالایی هیستامین باشند که علائمی شبیه به آلرژی غذاها را تحریک می کنند. به جای واکنش آلرژیک، این ماده به عنوان سمیت هیستامین شناخته و یا مسمومیت اسکروبوئید نامیده می شود.

بیماری سلیاک:

در حالی که بیماری سلیاک گاهی به عنوان یک آلرژی گلوتنی منسوب است، منجر به آنافیلاکسی نخواهد شد. مانند آلرژی غذایی، شامل یک واکنش سیستم ایمنی است اما یک واکنش پیچیده تری از آلرژی غذایی ساده است.

این وضعیت گوارشی مزمن با خوردن گلوتن، پروتیینی که در نان، ماکارونی، شیرینی ها و بسیاری از غذاهای حاوی گندم، جو و چاودار وجود دارد ، بوجود می آید.

اگر مبتلا به بیماری سلیاک هستید و غذاهایی حاوی گلوتن می خورید ، یک واکنش ایمنی در بدنتان رخ خواهد داد که باعث آسیب به سطح روده کوچک می شود و منجر به ناتوانی در جذب مواد مغذی خاصی نیز خواهد شد.

سابقه خانوادگی:

در صورتی که آسم، اگزما، کهیر یا آلرژی های غذایی مثل تب یونجه در خانواده شما رایج است، در معرض خطر ابتلا به آلرژی های غذایی قرار دارید.

آلرژی های دیگر:

اگر در حال حاضر نسبت به یک غذا حساسیت دارید، ممکن است در خطر افزایش حساسیت نسبت به فرد دیگر باشید . به طور مشابه، اگر شما انواع دیگری از واکنش های آلرژیک را دارید ، مانند تب یونجه یا اگزما، خطر داشتن یک آلرژی غذایی دیگر در شما بیشتر است.

سن:

آلرژی های غذایی در کودکان، به ویژه کودکان نوپا و نوزادان رایج تر هستند . وقتی بزرگ تر می شوید سیستم گوارشی بالغ می شود و بدن به احتمال کمتری با آلرژن های مواد غذایی تحریک خواهد شد که خوشبختانه، کودکان به طور معمول از آلرژی به شیر ، سویا، گندم و تخم مرغ خلاص می شوند . اما آلرژی های شدید و آلرژی به آجیل و میگو اما احتمالاً مادام العمر هستند.

آسم:

آسم و آلرژی غذایی عموماً با هم اتفاق می افتند . زمانی که باهم رخ دهند، علائم به احتمال زیاد شدید تر خواهند شد.

عواملی که ممکن است احتمال پیشرفت یک واکنش آنافیلاکتیک را افزایش دهند ،عبارتند از

•  داشتن سابقه آسم :نوجوان یا جوان بودن
•  به تاخیر اندازی آدرنالین برای درمان علائم آلرژی غذایی
•   داشتن کهیر و یا دیگر علائم پوستی

عوارض:

عوارض مربوط به آلرژی غذایی می تواند شامل موارد زیر باشد:

•  آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک که تهدید کننده زندگی است.
•  درماتیت آتوپیک (اگزما) 

پیش گیری آلرژی غذایی

زمانی که آلرژی غذایی پیشرفت کند، بهترین راه برای پیشگیری از واکنش آلرژیک، دانستن و اجتناب از غذاهایی است که علائم و نشانه ها را ایجاد می کنند. برای برخی افراد، این یک کار ساده است اما برخی دیگر این کار را یک مشکل بزرگ می دانند. هم چنین برخی خوراکی ها ممکن است کاملاً پنهان باشند. این به خصوص در رستوران ها و دیگر محیط های اجتماعی صدق می کند.

اگر می دانید که آلرژی غذایی دارید، این مراحل را دنبال کنید:

•  تمام چیزی که می خورید و می نوشید را بدانید چیست و حتما برچسب های مواد غذایی را به دقت مطالعه کنید.
•  اگر در حال حاضر یک واکنش شدید دارید، از دست بند یا گردن بند محافظ پزشکی استفاده کنید که به دیگران می فهماند در صورتی که واکنش شما رخ داد، آلرژی غذایی دارید و به اورژانس اطلاع دهند.
•  با پزشک خود درباره تجویز آدرنالین اورژانسی صحبت کنید . ممکن است لازم باشد آدرنالین با خودتان به همراه داشته باشید و اگر در معرض واکنش آلرژیک شدید قرار گرفتید ، به خودتان تزریق کنید.
•  در رستوران ها مراقب باشید . مطمئن شوید که پیشخدمت یا سرآشپز شما آگاه هستند که مطلقاً غذایی که به آن حساسیت دارید را برایتان سرو نکنند و باید کاملاً مطمئن باشید که غذایی که سفارش می دهید حاوی آن ماده نیست.
•  قبل از ترک خانه غذا ، خوراکی ها و تنقلات را برای خودتان فراهم کنید. در صورت نیاز، وقتی سفر می کنید و یا به یک جایی می روید، برای خودتان یک ظرف پر کنید.

برخی ملاحظات ویژه برای کودکان:

مهم است که بدانید کودکان مبتلا به آلرژی های غذایی، ممکن است علائم خود را متفاوت از بزرگسالان توصیف کنند . آن ها به سادگی ممکن است کلمات مناسبی را ندانند تا نحوه احساس خود را بیان کنند.

به عنوان مثال، کودکان ممکن است بسیار وسواسی یا کج خلق شوند، درد معده یا اسهال را تجربه کنند و قادر نباشند توضیح دهند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

در چنین شرایطی منتظر نباشید تا علائم فروکش کند و یا واکنش خاصی ببینید. اگر صورت ، دهان یا زبان کودک دچار تورم شد یا مشکلی در تنفس ایجاد شد، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.

اگر نگران این هستید که کودک شما ممکن است آلرژی های غذایی داشته باشد و یا در معرض خطر آلرژی های غذایی قرار داشته باشد، با پزشک او درباره مراجعه به یک متخصص آلرژی صحبت کنید.