دنیای سلامتی

بیماری شاگاس: علائم هشداردهنده و راهکارهای درمانی

بیماری شاگاس، که به دلیل نیش حشره ای به نام ساس بوسه زن در بدن انسان ایجاد می شود، از جمله شرایط پزشکی جدی و نگران کننده است. در صورت عدم شناسایی و درمان به موقع، این بیماری می تواند منجر به بروز مشکلات و عوارض جدی در سیستم های قلبی و گوارشی فرد مبتلا گردد. بنابراین، تشخیص به موقع و اقدامات درمانی مناسب از اهمیت حیاتی برخوردار است تا از تشدید و پیشرفت این بیماری و بروز عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری شود.

راههای تشخیص و پیشگیری از بیماری شاگاس

یک نوع حشره به نام ساس بوسه زن، ناقل ویروس خطرناکی است که عامل بیماری شاگاس است. این بیماری می تواند تاثیرات خطرناکی روی سلامتی بدن داشته باشد و نشانه هایی مشابه با بیماری آنفلوآنزا دارد. گاهی اوقات این بیماری می تواند منجر به مرگ افراد شود. برای تشخیص و پیشگیری از این بیماری، باید به موارد مختلفی توجه کرد و اقدامات لازم را انجام داد.

گزارشات حاکی از آن است که این حشره موذی بی خطر به نظر می آید اما در واقع حامل انگل تریپانوزما کروزی هستند که هنگام ورود به بدن افراد موجب مرگ آن ها می شود. این انگل ها باعث بیماری شاگاس در میزبان می شوند که تاکنون 8 میلیون نفر را در سرتاسر دنیا مبتلا کرده است.

بیماری شاگاس چیست؟

بیماری شاگاس (تریپانوزومیاز Trypanosomiasis آمریکائی) نوعی بیمار مشترک بین انسان و حیوان میباشد که عامل آن تریپانوزوماکروزی (Trypanosoma Cruzi) است. بیماری شاگاس همانگونه که در بخش بهداشت و سلامت نمناک می خوانید نوعی بیماری عفونی و التهابی است که توسط انگل تریپانوزما کروزی ایجاد و در مدفوع ساس های ردووید(Reduviid Bug) یافت می شود.

این بیماری در آمریکای جنوبی، آمریکای مرکزی و مکزیک رایج است. بیماری شاگاس می تواند هر فردی را آلوده کند و درصورت عدم درمان موجب بیماری های قلبی و گوارشی جدی می شود.

علائم بیماری شاگاس:

بیماری شاگاس می تواند بطور ناگهانی، مختصر یا طولانی مدت (مزمن) ایجاد شود که علائم آن از خفیف تا شدید، متغیر است اگرچه بسیاری از افراد علائم را تا مرحله مزمن تجربه نمی کنند.

مرحله حاد:

مرحله حاد بیماری شاگاس که هفته ها یا ماه ها ادامه دارد، اغلب بدون علائم است. علائم و نشانه های اولیه بیماری، معمولاً خفیف و شامل موارد زیر است:

• تورم در محل عفونت
• تب
• خستگی
• جوش
• بدن درد
• تورم پلک
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع، اسهال یا استفراغ
• تورم غدد
• بزرگ شدن کبد یا طحال

علائم و نشانه هایی که در مرحله حاد ایجاد می شود معمولاً خود به خود از بین می رود. در صورت عدم درمان، عفونت ادامه می یابد و در بعضی موارد، به مرحله مزمن می رسد.

مرحله مزمن:

علائم و نشانه های مرحله مزمن بیماری شاگاس ممکن است 10 تا 20 سال پس از اولین عفونت رخ دهد یا ممکن است هرگز نمایان نشود.

علائم و نشانه های بیماری شاگاس در مرحله مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ضربان نامنظم قلب
• نارسایی احتقانی قلب
• ایست ناگهانی قلب
• مشکل در بلع به دلیل بزرگ شدن مری
• دل درد یا یبوست به دلیل بزرگ شدن روده بزرگ

علل بیماری شاگاس:

علت بیماری شاگاس انگل تریپانوزوما کروزی است که از حشره تریاتومین منتقل می شود. این حشرات با بلعیدن خون حیوانات آلوده به انگل تریپانوزوما کروزی، خود نیز آلوده می شوند

ساس تریاتومین عمدتاً در کلبه های گلی، کاهگل یا خشتی در مکزیک، آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی زندگی می کنند. این حشرات روزها در شکاف دیوارها یا سقف پنهان می شوند و شب از آنجا خارج می شوند. این حشرات اغلب از انسانهایی که خوابیده اند تغذیه می کنند.

ساس های آلوده پس از تغذیه مدفوع می کنند و انگلهای تریپانوزوما کروزی را بر روی پوست برجای می گذارند. انگلها می توانند از طریق چشم، دهان، بریدگی یا خراش، زخم ناشی از گزش ساس وارد بدن شوند.

خراشیدگی یا مالیدن محل گزش باعث ورود انگلها به بدن و در نتیجه تکثیر و گسترش آنها می شود.

همچنین افراد ممکن است از طریق موارد زیر آلوده شوند:

• خوردن غذای خام و آلوده به مدفوع ساس های آلوده
• تولد نوزاد از مادر آلوده به تریپانوزوما کروزی
• تزریق خون آلوده
• پیوند عضو از فرد آلوده به تریپانوزوما کروزی
• قرار گرفتن در معرض انگل مثل کار در آزمایشگاه
• گذراندن وقت در جنگلی که شامل حیوانات وحشی آلوده مانند راکون و صاریغ است

عوارض بیماری شاگاس:

در صورت پیشرفت بیماری شاگاس و رسیدن آن به مرحله مزمن، ممکن است موجب عوارض جدی شود که شامل موارد زیر است :

نارسایی قلبی :

نارسایی قلبی زمانی اتفاق می افتد که قلب آنقدر ضعیف یا سفت شود و قادر به پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای بدن نباشد.

بزرگ شدن مری :

این بیماری نادر در اثر بزرگ شدن (گشاد شدن) غیر طبیعی مری ایجاد می شود که می تواند در بلع و هضم غذا مشکل ایجاد کند.

بزرگ شدن روده بزرگ (مگاکولون):

مگاکولون زمانی اتفاق می افتد که روده بزرگ به طور غیر طبیعی گشاد و باعث دل درد ، اتساع و یبوست شدید شود.

روشهایی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری شاگاس :

اگر در مناطقی که بیماری شاگاس رایج است زندگی می کنید، رعایت این نکات می تواند به شما در جلوگیری از عفونت کمک کند:

• از خوابیدن در خانه های گلی، کاهگلی یا خشتی خودداری کنید. این نوع اقامتگاه ها نوعی محل زندگی ساس های تریاتومینی است.
• در صورت خوابیدن در خانه های کاهگلی یا خشتی، از محافظ توری و آغشته به حشره کش روی تخت خود استفاده کنید.
• برای از بین بردن حشرات در محل سکونت خود از حشره کش استفاده کنید.
• مواد دفع کننده حشرات روی پوست بزنید.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر در منطقه ای زندگی می کنید که امکان ابتلا به بیماری شاگاس وجود دارد و یا با مسافرت به این مناطق، علائم و نشانه های این بیماری مانند تورم در محل عفونت، تب، خستگی، بدن درد، جوش و حالت تهوع دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص بیماری شاگاس :

پزشک با انجام معاینات فیزیکی و پرسش در مورد علائم و فاکتورهایی که شما را در معرض بیماری شاگاس قرار می دهد این بیماری را تشخیص می دهد.

اگر علائم و نشانه های بیماری شاگاس را دارید، آزمایش خون می تواند وجود انگل تریپانوزما یا پروتئین هایی را که سیستم ایمنی بدن شما (آنتی بادی) برای مبارزه با انگل می سازد را تأیید کند.

اگر به بیماری شاگاس مبتلا شده باشید، معمولا آزمایشات دیگری برای تعیین اینکه آیا بیماری وارد مرحله مزمن شده یا دچار مشکلات قلبی یا گوارشی شده اید، تجویز می شود.

این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

الکتروکاردیوگرام :

روشی است که فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می کند.

اشعه ایکس قفسه سینه:

به پزشک این امکان را می دهد تا تشخیص دهد آیا قلب بزرگ شده است یا خیر.

اکوکاردیوگرام:

در این روش امواج صوتی تصاویر متحرکی از قلب را ضبط می کند و به پزشک این امکان را می دهد هرگونه تغییر در قلب یا عملکرد آن را تشخیص دهد.

اشعه ایکس شکم:

روشی است که با استفاده از اشعه می تواند تصاویری از معده، روده و روده بزرگ را ثبت کند.

آندوسکوپی فوقانی:

در این روش لوله ای باریک از طریق دهان وارد مری بیمار می شود تا تصاویر ضبط شده از مری را به مانیتور منتقل کند.

درمان بیماری شاگاس :

در مرحله حاد بیماری شاگاس، ممکن است تجویز داروی بنزنیدازول و نیفورتیموکس، مفید باشد. اگر چه مصرف بنزنیدازول برای استفاده در کودکان 2 تا 12 سال توسط سازمان غذا و دارو تأیید شده است، اما هنوز در داروخانه های ایالات متحده موجود نیست.

داروی نیفورتیموکس نیز در حال حاضر مورد تایید نمی باشد. هر دو دارو در مناطقی که بیشتر درگیر بیماری شاگاس هستند وجود دارد.

با رسیدن بیماری شاگاس به مرحله مزمن دیگر این داروها کمکی به درمان قطعی نمی کنند اما در افراد زیر 50 سال تجویز می شود تا به کاهش روند بیماری و عوارض جدی آن کمک کند.

درمان های دیگر به علائم و نشانه های خاص بستگی دارد:

درمان علائم مربوط به قلب:

درمان ممکن است شامل داروها، تنظیم ضربان قلب، جراحی یا حتی پیوند قلب باشد.

درمان علائم مربوط به گوارش :

درمان ممکن است شامل اصلاح رژیم، داروها، کورتیکواستروئیدها یا در موارد شدید، جراحی باشد.