دنیای سلامتی

زنان بیشتر از مردان دچار مشکلات خواب می شوند

خانم‌ها در مقایسه با آقایان بیشتر به انواع اختلالات خواب مبتلا هستند. این موضوع به دلایل مختلفی از جمله تفاوت‌های زیست‌شناختی، هورمونی، و روانشناختی میان دو جنس می‌باشد. متأسفانه بسیاری از خانم‌ها از چگونگی درمان این مشکلات آگاهی ندارند و در نتیجه نمی‌دانند چه اقداماتی را برای برطرف کردن این مسئله باید انجام دهند. بنابراین آگاه‌سازی و آموزش این قشر جامعه در زمینه اختلالات خواب و راه‌های مقابله با آن امری ضروری به شمار می‌رود.

اختلال در خوابیدن مشکلی که در زنان دوبرابر مردان است

زنان به طور قابل توجهی بیشتر از مردان با اختلالات خواب مواجه هستند. این اختلالات شامل مشکلاتی در به خواب رفتن و ماندن در خواب می‌شود. زنان جوان معمولاً خواب عمیق‌تری دارند و کمتر دچار بی‌نظمی‌های خواب هستند، اما برخی از آن‌ها در طول سال‌های باروری خود مستعد ابتلا به اختلالات خواب می‌شوند. تا چند سال پیش، این مشکل به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته بود و اخیراً شرکت‌های داروسازی شروع به بررسی راهکارهایی برای رفع این اختلالات کرده‌اند. عوامل متعددی بر کیفیت خواب زنان تأثیرگذارند؛ تغییرات هورمونی، استرس، بیماری‌ها، سبک زندگی و شرایط محیطی همگی می‌توانند بر روی الگوهای خواب تأثیر بگذارند.نوسانات هورمونی: نوسانات مرتبط با قاعدگی معمولاً بر روی الگوهای خواب، حالات روحی و واکنش نسبت به استرس اثرگذار هستند. بسیاری از زنان قبل از قاعدگی دچار مشکلات خوابی می‌شوند که شامل سختی در به خواب رفتن یا بیدار شدن زودهنگام است. بی‌خوابی یکی از نشانه‌های شایع سندروم پیش از قاعدگی (PMS) محسوب می‌شود.حاملگی: دوران حاملگی نیز ممکن است منجر به اختلالاتی در کیفیت睡眠 شود. طی سه ماهه اول بارداری نیاز بیشتری به خواب احساس می‌شود و بسیاری از زنان روزها احساس خستگی دارند. اما وضعیت کیفیت睡 آنها معمولاً طی سه ماهه دوم بهتر شده ولی دوباره طی سه ماهه سوم کاهش پیدا کرده و مشکلاتی مانند دفع مکرر ادرار یا سوزش سر دل ممکن است ایجاد شود.استرس‌های روانی-اجتماعی: فشارهای روانی-اجتماعی اغلب بیشتر از تغییرات هورمونی مانع خوب بودن کیفیت睡眠 هستند؛ بسیاری از زنان جوان برای سازگاری با شرایط کاری یا نقش‌های خانوادگی خود کمتر می‌خوابند که منجر به خستگی مزمن خواهد شد.نوع شغل و شیوه زندگی: نوع کار انجام شده نیز تأثیر زیادی بر روی کیفیت睡眠 دارد؛ زنانی که شیفت شب کار می‌کنند احتمال بیشتری دارد که دچار مشکلات خوابی شوند.مصرف کافئین، نیکوتین و داروهای محرک: مصرف مواد محرک مانند کافئین یا نیکوتین نزدیک ساعات شب ممکن است باعث ایجاد مشکل برای ورود به مرحله‌ی اولیه‌ی睡眠 شود.افسردگی و اضطراب: افسردگی همچنین یکی دیگر از عواملی است که باعث تشدید مشکلات خوابی در بین زنان نسبت به مردان خواهد شد؛ اضطراب مانع شروع正常的 睡眠 شده و افسردگی موجب بیدار شدن زودهنگام خواهد شد.اضافه وزن: چاقی نیز احتمال ابتلا را افزایش داده چراکه ارتباط مستقیمی با اختلالات睡眠 دارد.سایر اختلالات متداول شامل سندرم پای بی‌قرار بوده که باعث حرکاتی غیر ارادی پاها هنگام شب شده یا حمله‌ی ناگهانی بخواب رفتن (Narcolepsy) را شامل میشود.اختلال تنفسی حین睡眠 (وقفه تنفسی): این نوع اختلال همراه با خرناس کشیدن شدید بوده که موجب قطع تنفس حین 睡眠 میشود.

افزایش سن:مشکلات مربوط به خواب در زنان بالای 40 سال بیشتر است. با افزایش سن، بروز تغییرات فیزیکی و هورمونی در بدن زنان، خواب آنان را سبک تر می کند. اختلالات خواب در دوران یائسگی به مراتب شایع تر است. زنان اغلب در طول شب بیدار و در طول روز خسته ترند. گرگرفتگی و تعریق شبانه ناشی از پایین بودن سطح استروژن نیز ممکن است این مشکلات را تشدید کنند. خرناس کشیدن در زنان یائسه شایع تر است و می تواند خوابشان را مختل کند. زنان در دوره بعد از یائسگی خواب سبک تری دارند و دفعات بیشتری در طول شب از خواب بیدار می شوند. درد، غم و غصه، نگرانی، مصرف بعضی داروها و مشکلات تنفسی نیز می توانند در زنان یائسه اختلالات خواب ایجاد کنند.

اختلالات خواب در زنان

حمله خواب یا نارکولپسی: حمله خواب میل شدید و مقاومت ناپذیر نسبت به خواب است و باعث خواب آلودگی بیش از اندازه در طول روز می شود. بیماران دچار حمله خواب اغلب خواب منقطعی دارند. نشانگان خوردن شبانه: بیماران سه یا چهار بار در طول شب بیدار می شوند و احساس می کنند که مجبورند چیزی بخورند. الگوی ترشح هورمونی این افراد غیرعادی است. سطوح بالای کورتیزول که هورمون استرس محسوب می شود، افزایش کمتر از حد طبیعی ملاتونین به هنگام شب و سطوح پایین لپتین که هورمون مهار کننده اشتها است.

علائم اختلالات خواب در زنان

اختلالات خواب در زنان دارای سه علامت شایع است که معمولا همزمان با یکدیگر بروز می کنند: مشکل در شروع خواب: این مشکل در زنان جوان شایع تر است و غالبا با اختلالات اضطرابی و داشتن زندگی پراسترس مرتبط است. مشکل در ادامه خواب: بیدار شدن های مکرر بیشتر در زنان مسن شایع است. این علامت ممکن است نشانه اختلال حرکتی دوره ای اندام ها باشد. ورم مفاصل، درد و بی قراری در سه ماه آخر بارداری نیز ممکن است باعث بیدار شدن های متعدد شود. خواب آلودگی بیش از اندازه در طول روز: در زنان مسن تر و یائسه، اختلال حرکتی دوره ای اندام ها و وقفه تنفسی حین خواب ممکن است به خواب آلودگی بیش از اندازه در طول روز منجر شود. در زنان جوان تر، محرومیت از خواب و حمله خواب بیشتر باعث خواب آلودگی شدید روزانه می شود. پیشگیری از سرطان با خواب آرام یافته های دانشمندان حاکی است خواب آرام از ابتلا به سرطان پیشگیری می کند. هرگونه اختلال در خواب باعث برهم ریختگی توازن هورمون ها شده و با اختلال در توازن هورمون ها زمینه بروز سرطان ایجاد می شود. هورمون های کورتیزول، استروژن و ملاتونین در تشخیص ابتلای شخص به سرطان نقش اساسی دارند. هورمون کورتیزول عامل اصلی تنش در بدن است که به تنظیم دستگاه های دفاعی بدن کمک کرده و میزان آن صبح افزایش و به هنگام خواب کاهش می یابد. همچنین در زنان مبتلا به سرطان سینه میزان کورتیزول عصر هنگام بسیار بالاتر است و تنش های ناشی از بدخوابی در توازن این هورمون ها اختلال به وجود می آورد. هورمون ملاتونین در هنگام خواب ترشح می شود و در گردش خون مؤثر بوده و از نابودی وراثتی DNAجلوگیری می کند. نابودی DNA به رشد سرطان منجر می شود و تولید هورمون استروژن را کند می کند که این کند شدن جلوی رشد غدد سرطانی سینه و تخمدان را می گیرد. پژوهشگران دریافته اند زنانی که شب کار هستند و یا زیاد در شب نشینی ها شرکت می کنند به سبب اختلال در خواب، میزان ترشح هورمون ملاتونین بدن شان کم می شود و این کاهش، افزایش هورمون استروژن را در پی دارد در نتیجه درصد ابتلای آن ها به سرطان سینه افزایش می یابد.