دنیای سلامتی

علائم صرع در کودکان: نکات ضروری برای والدین

صرع یک بیماری پیچیده و دشوار به شمار می‌رود، به ویژه زمانی که این اختلال در دوران کودکی بروز کند. این بیماری می‌تواند تأثیرات عمیق و ماندگاری بر زندگی کودکان داشته باشد، از جمله مشکلات در یادگیری، روابط اجتماعی و کیفیت کلی زندگی آن‌ها. برای مقابله مؤثر با صرع در سنین پایین، شناخت دقیق علائم این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است. علائمی مانند حرکات غیرارادی بدن، تغییرات ناگهانی در حالت هوشیاری و احساس گیجی پس از بروز حمله می‌توانند نشانه‌هایی از وجود صرع باشند. بنابراین، تشخیص زودهنگام این علائم نه تنها به تشخیص صحیح کمک می‌کند بلکه امکان دسترسی سریع به درمان‌های مناسب را نیز فراهم می‌آورد. درمان‌های موجود شامل داروهای ضدصرع و روش‌های رفتاری هستند که ممکن است نیاز به نظارت پزشکی مستمر داشته باشند تا بهترین نتیجه حاصل شود. بنابراین آگاهی والدین و مربیان درباره این بیماری بسیار ضروری است تا بتوانند در مراحل اولیه کمک‌های لازم را ارائه دهند و شرایط بهتری را برای آینده کودکان مبتلا فراهم کنند.

صرع کودکان و آنچه والدین باید درمورد اپی لپسی بدانند

صرع در سنین کودکی یک بیماری مزمن و جدی است که تأثیرات عمیقی بر زندگی افراد مبتلا و همچنین اعضای خانواده آنها دارد. این بیماری می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، لازم است که تمامی اطرافیان در مراقبت از این بیماران نقش فعالی ایفا کنند. مراقبت‌های لازم معمولاً شامل مصرف منظم داروها و جلوگیری از رفتارهایی است که ممکن است برای بیمار خطرناک باشد. در بخش بهداشت و سلامت نمناک، ما به تفصیل توضیح داده‌ایم که صرع نوعی اختلال عصبی محسوب می‌شود که در آن گروه زیادی از سلول‌های عصبی به طور همزمان فعالیت الکتریکی دارند. انواع مختلف صرع و طبقه‌بندی آن‌ها بسته به محل وقوع فعالیت الکتریکی متفاوت هستند.

شیوع و طبقه بندی صرع در دوران کودکی:

اطلاعات جمع آوری شده توسط بنیاد مغز و اعصاب کودک نشان می دهد که حدود 40 درصد از کل کودکان مبتلا به صرع (اپی لپسی) هیچ تشنجی ندارند؛ این اطلاعات برای تشخیص دقیق بیماری مهم است زیرا همه مبتلایان درمان یکسانی ندارند.

ممکن است کودک بدون صرع نیز تشنج کند بنابراین، در صورت لزوم برای شناسایی علت تشنج از روشهای مکمل استفاده می شود. این تشنج می تواند به دلیل اختلال عصبی یا عروقی دیگری باشد.

همانطور که می دانیم حدود 20٪ از کودکان مبتلا به صرع، ناتوانی ذهنی دارند. این امر عمیقاً بر تحصیل کودکان مبتلا به این اختلال تأثیر می گذارد زیرا آنها فقط مجبور نیستند با حملات صرع مقابله کنند، بلکه از تحصیل نیز عقب می مانند.

همه اپی لپسی ها دوران کودکی، یکسان نیستند. بر اساس طبقه بندی بین المللی، صرع در برخی کودکان از جلوی مغز و برخی دیگر از پهلوها شروع می شود. همچنین ممکن است تشنج آنها همراه با علائم دیگری مانند از دست دادن هوشیاری نباشد. به عنوان مثال، حملات تشنج می تواند روی اعضای دیگر تعمیم پیدا کند یا روی یک عضو متمرکز شود.

علل و عوامل خطر صرع در دوران کودکی:

بهتر است به جای یافتن منشا بیماری صرع در دوران کودکی، عوامل خطر و موقعیت های احتمالی بیماری را بیابید. بیشترین خطر در دوران نوزادی و در سنین کم اتفاق می افتد زیرا تشنج تب دار می تواند تا 4 سالگی با صرع اشتباه گرفته شود. تشخیص متخصصان مغز و اعصاب و متخصصان اطفال در این مرحله بسیار مهم است.

ژنتیک و سابقه خانوادگی نیز در این بیماری مهم است. احتمال ابتلا به صرع در یک کودک که والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ بیمار دارد بیشتر است. در حقیقت محققان برخی از ژن ها را به عنوان محرک طبقه بندی کرده اند، اگرچه این ژن ها همیشه باید توسط عوامل خارجی تحریک شوند.

نقش مغز و سیستم عروقی:

عفونت مغز و مننژ یکی دیگر از دلایل صرع در کودکی است. اغلب اوقات به عنوان یک نتیجه انسفالیت (التهاب مغز) اتفاق می افتد و می تواند چندین ماه یا شاید حتی سالها بعد رخ دهد.

به طور مثال صدمات سر می تواند منجر به صرع شود. این امر در ورزشهای تماسی مانند فوتبال نگران کننده است. کودک می تواند به سرعت پس از ضربه سر بهبود و به هوش بیاید، اما ممکن است بعداً بیماری صرع تشخیص داده شود.

در نهایت بیماری های عروقی، بیماری های دیگری را ایجاد می کنند. در این حالت، پزشک به تغییراتی در گردش خون مغز مانند ناهنجاری های شریانی یا عروق مغزی توجه می کند.

ملاحظات ویژه ای برای این بیماری قبل از تولد وجود دارد، به این دلیل که مادر در حین بارداری می تواند سموم را به جنین خود منتقل کند و بر رشد عصبی کودک تأثیر گذارد. به عنوان مثال، تنباکو و الکل با عبور از جفت باعث سندرم در جنین می شوند و در نهایت انتقال الکتریکی را تغییر می دهند.

تشخیص صرع در دوران کودکی:

مشکوک شدن به این بیماری در کودک معمولاً پس از آشکار شدن علائم شروع می شود. به طور کلی تشنج اولین نشانه صرع است که هیچ ارتباطی با تب ندارد. سپس تعدادی از روشهای مکمل با راهنمایی پزشک متخصص اطفال و متخصص مغز و اعصاب آغاز می شود.

نشانه ها و علائم صرع در کودکان:

• اختلال در سطح هوشیاری
• عدم شناسایی اطرافیان و زمان و مکان
• شل شدن دست و پایش و خشک شدن بدن
• سیاه و کبود شدن صورت فرد و چشم ها
• سیاه شدن دور لب‎ها به دلیل اکسیژن‎رسانی نا کافی
• دست و پا زدن کودک در زمین
• تکان خوردن یک سمت بدن با شدت
• خیره شدن کودک به معلم برای چند ثانیه و قطع ارتباط او با محیط

در حین تشنج کودک ممکن است کنترل ادرار و مدفوع خود را از دست بدهد یا شروع به دویدن و حرکت دایره‎ای بی‎هدف دور خودش در اتاق کند.

اگر این تشنج پنج دقیقه طول بکشد به عنوان تشنج پایدار محسوب می ‎شود و باید فرد تحت نظر یک فوق تخصص مغز و اعصاب قرار گرفته و به سرعت درمان شود؛ چراکه احتمال آسیب جدی مغزی در این حالت وجود دارد.

اگر حمله صرع بیش از 2 دقیقه به طول انجامد، باید سریع به مرکز تخصصی کودکان مراجعه شود.

روشهای مهم برای به تشخیص صرع

الکتروانسفالوگرام:

الکتروانسفالوگرام مطالعه ای است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند. این الکترودها به کمک نوارهای ارتجاعی در کنار هم نگه داشته شده و مانند یک کلاه روی سر قرار می گیرند. نتایج این رکورد توسط متخصصان رمزگشایی می شود تا تشخیص دهند آیا بارگیری های غیر عادی وجود دارد یا خیر. البته نیازی به انجام آن در هنگام تشنج نیست.

اسکن مغز:

توموگرافی محوری کامپیوتری (سی تی اسکن) مغز، قادر به تشخیص ناهنجاری در ساختار جمجمه است که می تواند باعث تشنج شود. به عنوان مثال ، اسکن ممکن است یک تومور، افزایش فشار در مایع مغزی نخاعی یا یک ناهنجاری شریانی را نشان دهد.

رزونانس مغناطیسی:

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی مانند سی تی اسکن، مکملی برای مشاهده سایر ساختارهای نرم است.

توموگرافی انتشار پوزیترون (PET):

این روش اخیراً به عنوان یک روش مکمل برای پاتولوژی های مختلف از جمله صرع در کودکان استفاده می شود. با تزریق ماده متابولیکی به بیمار می توان فعالیت بیماری را به صورت رنگ در سی تی اسکن یا ام آر آی مشاهده کرد زیرا سلولها ماده متابولیکی را جذب می کنند. بنابراین، می تواند تومورها یا مناطق عصبی را با فعالیت زیاد تشخیص دهد.

معاینه بدنی:

پزشک با معاینه بدنی می تواند وضعیت قلب، عصبی و روحی را ارزیابی کند.

آزمایش خون:

پزشک برای شناسایی علل احتمالی و یا سایر بیماری های قابل توجه، آزمایش خون را توصیه می کند.

در صورت تردید، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید

بیماری صرع در کودکی بیماری را نمی توان نادیده گرفت. هرچه زودتر درمان و پیشگیری را شروع کنید. مشکوک بودن به صرع نگران کننده است،بنابراین در صورت بروز تشنج برای ارزیابی فوری با پزشک خود مشورت کنید.

روش های درمان این بیماری متفاوت می باشد و در طی سالها تغییر کرده است. در حال حاضر ابزارهای تشخیص خاص با حساسیت بالاتر وجود دارد و پروتکل های پیگیری و توانبخشی بیشتری نیز در دسترس هستند.

علائم و نشانه های بیماری صرع بنابر موارد زیر در کودکان متفاوت است:

• سن
• نوع تشنج
• واکنش به درمان
• داشتن بیماری دیگر

برخی از افراد مبتلا به تشنج می توانند به راحتی آن را با دارو کنترل کنند اما برخی دیگر ممکن است در طول زندگی خود با مشکل روبرو شوند.

در سالهای اخیر، پیشرفت در روشهای درمان صرع باعث کنترل بیشتر بیماری شده است. بسیاری از داروهای ضد تشنج در دسترس و موارد بیشتری در حال آزمایش هستند. برای کودکانی که در حین مصرف دارو تشنج دارند نیز درمان های جایگزین وجود دارد.

درمان بیماری صرع چگونه است؟

درمان صرع معمولاً با دارو شروع می شود. با این وجود، لازم به یادآوری است که صرع یک بیماری پیچیده و در هر کودک متفاوت است و درمان یکسانی ندارد.

داروهای پیشگیری از تشنج:

داروهای پیشگیری از تشنج به نام داروهای ضد صرع (AED) یا داروهای ضد تشنج در بازار وجود دارد و داروهای جدید نیز در حال تولید هستند. با این وجود، یافتن یکی از مواردی که برای کودک بهتر باشد، مدتی طول می کشد.

این داروها حساسیت زمینه ای مغز را برای ایجاد تشنج تغییر نمی دهند. آنها فقط با کاهش دفعات تشنج علائم صرع را درمان می کنند.در صورتی که دارو به سطح مشخصی در بدن نرسد عملکرد خوبی نخواهد داشت و این سطح باید حفظ شود. به همین دلیل ، رعایت دستورالعمل های دارویی خاص پزشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

روشهای دیگر برای درمان صرع:

اگر مصرف دارو به بهبود بیماری کمک نکند، چنانچه در نمناک خواهید خواند گزینه های دیگر عبارتند از:

• جراحی مغز
• جلوگیری و کنترل تشنج با دستگاه های پزشکی
• درمان های غذایی (به عنوان مثال رژیم کتوژنیک، رژیم اتکینز ، درمان با شاخص گلیسمی پایین)

کودک برای درمان صرع به چه مدت مصرف دارو نیاز دارد؟

اگر کودک با مصرف دارو چند سال تشنج نکند، ممکن است پزشک مصرف آن را متوقف کند. البته این تشخیص در هر کودک متفاوت است. والدین نباید داروی کودک را قطع کنند مگر اینکه توسط پزشک توصیه شود.

خطرات مربوط به سایر بیماری ها:

صرع می تواند تغییر خلق و خو یا اختلال یادگیری را در کودک افزایش دهد. سردرد و برخی از علائم دیگر نیز در افراد مبتلا شایع است. بنابراین برای والدین مهم است که در رابطه با "بیماری های احتمالی" اطلاعات داشته باشند و در مورد هر گونه نگرانی خود با پزشک صحبت کنند.