
مهمترین علل مرگ و میر در ایران که به طور قابل توجهی بر سلامت عمومی جامعه تأثیر میگذارند، سکتههای قلبی و مغزی هستند. این مشکلات عمدتاً ناشی از رژیمهای غذایی نامناسب و تغذیه بد میباشند که در سالهای اخیر به عنوان یک بحران سلامت در کشور مطرح شده است. با افزایش مصرف غذاهای فرآوریشده، چربیهای اشباعشده و قندهای افزوده، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی افزایش یافته است. همچنین، فقدان فعالیت بدنی کافی و سبک زندگی بیتحرک نیز به تشدید این وضعیت کمک کرده است. لذا توجه به تغییرات در الگوی تغذیهای جامعه و ارتقاء آگاهی عمومی درباره اهمیت تغذیه سالم از ضروریات اساسی برای کاهش این نوع مرگ و میرها محسوب میشود.
در کشور ما، یکی از اصلیترین دلایل مرگ و میر، ناشی از تغذیه نامناسب و نادرست میباشد. ایرانیها در مقایسه با سایر کشورهای جهان، جزء کم تحرکترین افراد به شمار میروند که این وضعیت میتواند منجر به بروز مشکلات جدی مانند سکتههای قلبی و مغزی گردد. برآوردها نشان میدهد که 50 درصد علل مرگ و میر در ایران به دلیل سکتههای مغزی و قلبی است که ریشه اصلی آنها دیابت، فشار خون بالا و چاقی محسوب میشود. بنابراین ضروری است که مردم توجه ویژهای به تعادل در مصرف مواد غذایی داشته باشند تا بتوانند سلامتی خود را حفظ کنند.
اگر در مناطقی از دنیا مانند برخی نواحی آفریقا، علت انواع بیماری ها و مرگ و میرها، فقدان غذای مناسب و گرسنگی است، در ایران، مردم به خاطر «تغذیۀ بد» می میرند. اغلب ایرانی ها نه تنها دسترسی مناسبی به غذا دارند بلکه طبق اعلام «فائو» سالانه 35 میلیون تن مواد غذایی در ایران دور ریز می شود. گذشته از این، 70 درصد مردم ایران نیز دچار چاقی هستند. بیماری هایی مانند دیابت نیز رفته رفته در زمره تهدیدات ملی قرار می گیرند به طوری که طبق آمار وزارت بهداشت، هم اکنون 10 درصد ایرانی ها دیابت دارند و بیم آن می رود تا یک دهه آینده یک سوم مردم ایران دیابتی شوند. انواع بیماری های دیگر مانند فشار خون، ناکارآیی های گوارشی، سرطان و ... نیز که جای خود دارند. واقعیت این است که اگر «تغذیه بد» عامل نیمی از مرگ و میر ایرانی هاست، پس با بهبود فرهنگ غذایی، هر کدام از ما می توانیم لااقل درباره خود و خانواده مان ریسک ابتلا به بیماری های مرگبار را کاهش دهیم.
پیشنهاد جدی ما که همین امروز می توانید آن را عملی کنید، "تنظیم تغذیه بر اساس طبع" است. انسان ها دارای طبع های مختلفی هستند که معروف ترین آنها عبارتند از:"گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک، سرد و تر". هر انسانی باید بر اساس طبع خودش تغذیه کند. به عنوان مثال اگر کسی دارای طبع سرد باشد و مدام غذاهایی که دارای طبع سرد هستند بخورد، در درازمدت سلامتی اش به خطر می افتد. بنابراین، اولین کاری که باید بکنیم این است که تشخیص دهیم طبع ما در زمره کدام یک از چهار گروه اصلی انواع طبع ها قرار دارد. برای تشخیص طبع، راه های مختلفی وجود دارد که با کمی جست وجو در سایت های معتبر می توان اطلاعات خوبی درباره نحوه شناسایی طبع به دست آورد، هرچند که مراجعه به پزشکی که تخصص طب سنتی هم دارد روش مطمئن تری به شمار می رود. گام دوم این است که طبیعت انواع مواد غذایی را بشناسیم و برنامه غذایی روزانه خود شامل وعده های اصلی و میان وعده ها را بر اساس آن تنظیم نماییم. مثلاً اگر دریافتیم که طبع ما سرد است و در یک مهمانی، روی میز موز و خیار باشد، ما میوه گرم (موز) را انتخاب می کنیم و از خوردن میوه سرد (خیار) خودداری می کنیم. یا اگر خیار را خوردیم، در کنارش "مصلح" آن را نیز می خوریم. مصلح در طب ایرانی غذایی است که باعث می شود اثر غذایی که پیش از آن خورده ایم تعدیل شود. مثلاً مصلح خیار، مویز است و اگر کسی بعد از خوردن خیار، مویز بخورد، اثر طبع سرد آن بر روی فرد دارای طبع سرد خنثی می شود. خوشبختانه طبع انواع غذاها و نیز مصلح های آنان نیز در سایت های معتبر وجود دارد و می توانیم با یک جست وجوی ساده، این اطلاعات ارزشمند را نیز به دست آوریم. گام سوم برای سلامتی، "خوردن به اندازه" است. اکثر ما ایرانی ها گذشته از این که غذاهای مناسب نمی خوریم، بلکه همان غذاهای نامناسب طبعمان را نیز بیش از اندازه می خوریم. نتیجه نیز مشخص است:آسیب کبد، بر هم خوردن تعادل شیمیایی بدن، ابتلا به انواع بیماری ها و مرگ زودرس. بنابراین در کنار انتقاد از سیستم آموزشی و رسانه ها که این ها را یادمان نمی دهند، بهتر است این سه گام عملی و بسیار سودمند را از همین امروز برداریم و خود و خانواده مان را از فاجعه ای که همه ما را در برگرفته و مدام از بین ما قربانی می گیرد، نجات دهیم.