در فصل پاییز، همواره باید مراقب سلامت گوارشی خود بود. برای این منظور، آشنایی با خوراکیهای متناسب با مزاج فرد امری ضروری است. افراد با مزاج گرم و سرد باید از خوراکیهای مناسب با مزاج خود استفاده نمایند تا از بروز مشکلات گوارشی در این فصل پرهیز کنند. این امر نه تنها به حفظ تعادل مزاجی کمک میکند، بلکه در پیشگیری از اختلالات گوارشی نیز موثر خواهد بود.
مزاج یکی از محوری ترین مبانی طب سنتی ایران می باشد و از گذشته تا کنون کاربردهای زیادی برای تشخیص بیماری ها و درمان آن ها دارد. یکی از پر اهمیت ترین مباحث در مزاج شناسی این است که چه غذایی را در فصل های مختلف بخوریم زیرا هر یک از فصل های چهارگانه سال، مزاج مشخصی دارند و مدنظر قرار دادن مزاج فصل ها در تغذیه مناسب آن فصل و پیشگیری از بیماری ها بسیار اهمیت دارد. در این راستا، بررسی و شناخت ویژگی های مزاج سردمزاج ها و گرم مزاج ها در فصل پاییز و سرما، می تواند به انتخاب و مصرف مناسب غذاها در این فصول کمک کند. این امر نه تنها به حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری ها کمک می کند، بلکه می تواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و افزایش تاب آوری در برابر شرایط نامساعد آب و هوایی نیز منجر شود. همچنین، رعایت اصول تغذیه مناسب بر اساس مزاج افراد و فصول سال، می تواند به بهبود کیفیت زندگی و افزایش رضایتمندی از سلامت عمومی کمک کند.
در این بخش از بهداشت و سلامت نمناک به شما می گوییم طب سنتی خوردن چه خوراکی هایی را در فصل پاییز پیشنهاد می دهد و خوردن چه خوراکی هایی را توصیه نمی کند.
مزاج صفراوی، سوداوی، دموی وبلغمی چهار مزاج اصلی انسان هستند. هر کدام از این مزاجها دارای خصوصیات روحی وجسمی خاصی هستند که با شناخت این خصو صیات میتوانیم مزاج خود را تشخیص دهیم.
افراد دارای این مزاج خشک و گرم هستند و دارای رنگ پوست، زبان و چهره زرد می باشند. این افراد اغلب اندام ورزشکاری دارند، در بین غذا اب زیاد می خورند، به اگزمای پوستی دچار می شوند، کم حوصله هستند، اشتهای کمی داشته و دهانشان برخی مواقع خشک و تلخ است.
افراد دارای مزاج بلغمی سردو تر بوده و پر خور، شوخ طبع، اسان گیر هستند و رنگ پوست و زبانشان سفید بوده و به دلیل سردی و رطوبت بدن دچار درد های استخوانی و سرازیر شدن آب از دهانشان می شوند. این افراد در کارها کند عمل می کنند و میل جنسی ضعیف و ناتوان دارند.
افراد دارای مزاج سوداوی سردو خشک، کم حوصله ،وسواس، ترسو، گوشه گیر وخجالتی هستند. این افراد دیر تر از سایر مزاجها بیمار میشوند اما به دلیل سردی وخشکی یبوستی که دارند این افراد مغرور، یک دنده، عصبی هستند و در محیط کار جدی می باشند. این افراد میل جنسی زیاد ولی ناتوان دارند. تیرگی رنگ پوست و ته چهره این گونه افراد سیاه است.
افراد دارای مزاج دموی گرم و تر بوده و خوش بین و غیر احساس، فعال وپر انرژی هستند. سرخی رنگ صورت چشمها و زبان این افراد نمایان است و پوست بدنشان گرم ومرطوب می باشد. این افراد میل به خوردن چیزهای شیرین دارند و طعم دها نشان شیرین است.
آنها دست و پای ضخیم دارند و امادگی ابتلا به بیماریهای خونی و سکته های قلبی و مغزی و فشار خون دارند.
مزاج هر یک از فصول عبارتند از:
افراد دارای مزاج سرد یعنی بلغمی مزاج ها و سودایی ها باید در فصل پاییز نکات زیر را رعایت کنند:
صفراوی (گرم و خشک) و سودایی( سرد و خشک) مزاج ها در این فصل چون خشکی ها بر بدن عارض می شوند، افسردگی شان زیاد و گوشیه گیریشان بیشتر می شود و بیشتر دچار کم خونی و ورم لوزه ها، مشکلات سیاتیکی، انگل های گوارشی و... می شوند. توصیه برای این دسته افراد این است که در این فصل غذاهایی ملین و خاکشیر با آب داغ و میوه بخورند.
انار، شاتوت، زرشک، تمشک، زردآلو، هلو، سیب، گلابی و خیار، هویج، کاهو، کدو، اسفناج برای افراد دارای مزاج گرم و خشک مناسب است.
افراد دارای مزاج گرم و خشک بهتر است از سیر، پیاز، ادویه های تند، گوشت قرمز، خربزه، آناناس، انجیر، غذاهای سرخ کرده، گردو، پسته، فندق و نارگیل کمتر استفاده کنند.
افراد مزاج گرم و خشک نباید غذاهای گرم و خشک بخورند و باید میوه هایی مثل سیب، موز، بالنگ، کشمش، یا ریشه هایی مانند ترب، زردک، سیب زمینی، هویج و شلغم مصرف کنند. از حبوبات می توانند لوبیا مصرف کنند، از گوشت ها هم گوشت بره و بوقلمون استفاده کنند. اگر این عملکردها را به کار ببرند بیماری ها در آن کم می شود.
افراد با مزاج گرم و تر بهتر است از مواد غذایی مانند خاکشیر، تخم ریحان، سوپ یا آش جو، نان جو، برگ زردآلو، هلو و انجیر استفاده نمایند. آب یخ، نوشابه، تخم مرغ، بادمجان، ترشی، سرکه، سیر و چای برای این افراد مضر می باشد.
توصیه های طب سنتی برای کودکان در فصل پاییز عبارتند از: