می توان با قاطعیت ادعا کرد که هیچ عاملی به اندازه کمبود خواب بر ادراک و عملکرد فردی انسان تأثیر نگذاشته است. اگرچه بسیاری از افراد از کمبود خواب های جزئی خود آگاهی ندارند، اما این نقصان به طور چشمگیری بر رفتار و مهارت های آنان تأثیر خواهد گذاشت. به طور خاص، کمبود خواب می تواند منجر به کاهش سطح هوشیاری، توجه و تمرکز فرد شده و در نتیجه بر توانایی های ذهنی و عملکرد عملی وی اثرات نامطلوبی بر جای گذارد.
ـ تلاش مکرر برای زود خوابیدن و عدم موفقیت در به خواب رفتن ـ تاخیر در به خواب رفتن (بیش از دو ساعت) ـ دشواری زیاد و طولانی در بیدار شدن همراه با گیجی در صبح ـ خواب آلودگی زیاد اوایل روز
17 درصد از مردم درگیر خواب دیرهنگام هستند و این اختلال در 7 درصد نوجوانان نیز به چشم می خورد. نشانه های این اختلال معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی آغاز شروع می شود و روند این اختلال غالبا پایدار است و بیش از سه ماه طول می کشد و در بزرگسالی معمولا شدت آن افزایش می یابد. تغییر در برنامه شغلی یا تحصیلی فرد که مستلزم این است که صبح ها زود از خواب بیدار شود، می تواند موجب تشدید این اختلال شود. از پیامدهای این اختلال می توان به خواب آلودگی زیاد در طول روز اشاره کرد و گیجی صبحگاهی و رخوت در این افراد شایع است. برای درمان باید ابتدا تشخیص بدرستی صورت گیرد و توجه داشت خواب دیرهنگام می تواند نشانه ای از اختلال افسردگی یا اختلال های شخصیت اختلالات اضطرابی نیز باشد. همچنین شیوع این اختلال در نوجوانی می تواند با تغییرات هورمونی که مربوط به دوران بلوغ هستند مرتبط باشد، بنابراین لازم است مسائل و سن بلوغ فرد و تغییرات هورمونی نیز مورد ارزیابی قرار گیرد. پس از تشخیص، مداخلات درمانی صورت می گیرد و اگراختلال همراه در فرد وجود دارد درمان ها به صورت ترکیبی خواهند بود. همچنین در فرآیند درمان اصلاح سبک زندگی و داشتن فعالیت بدنی منظم و ورزش های هوازی می تواند در فرآیند بهبود فرد تاثیر زیادی داشته باشد.